İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARI GÜNAH KEÇİSİ DEĞİLDİR

İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARI GÜNAH KEÇİSİ DEĞİLDİR

Bilindiği gibi Sakarya Hendek Havai Fişek Fabrikasında Temmuz ayında meydana gelen patlama nedeniyle 7 kişi hayatını kaybetmiş, daha sonra fabrikadaki patlamayan ürünlerin imhası sırasında yeni bir patlama olmuş ve 3 Jandarma eri yaşamını yitirmiştir. Olaya ilişkin olarak Sakarya Ağır Ceza Mahkemesinde görülen davada İş Güvenliği Uzmanı da tutuklu olarak yargılanmaktadır.

Buna benzer pek çok davada iş güvenliği uzmanı arkadaşlarımız ve meslektaşlarımız yargılanmakta, kamuoyuna yansıyan pek çok örnekte de ilk iş olarak bir günah keçisi gibi uzmanlar tutuklanmaktadır.

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre işyerinde alınması gerekli tüm tedbirlerden işveren sorumlu olmasına rağmen, işverene karşı sorumlu olarak tanımlanmış ve önerdiği tedbirlere uyulmaması halinde işvereni Bakanlığa şikâyet etmekle yükümlü tutulmuştur. Bunun gerçekçi bir beklenti olmadığı yıllardır pek çok tarafça dile getirilen açık bir gerçektir.

Ülkemizin ekonomik koşullarında, işsizliğin resmi rakamlarda %15’i bulduğu bir ortamda iş güvenliği uzmanlarının büyük çoğunluğu OSGB lerde son derece düşük ücretlerle, bakabileceğinden çok daha fazla sayıda işyerinin sorumluluğu üzerine yüklenerek çalışmaya mecbur bırakılmaktadır.

İşyerlerinde işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili tüm görev ve sorumluluklar uzmanların üzerine bırakılmakta, ancak bu sorumlulukları yerine getirmek için ne yetkilere ne de kaynaklara sahip olabilmektedirler. Kimi işyerlerinde tespit ettikleri eksiklikleri onaylı deftere yazmalarına engel olunmakta, kimi işyerlerinde işçi sağlığı ve iş güvenliği eğitimleri için zaman ayırmaları engellenmektedir.

İşçi sağlığı ve iş güvenliğinin birinci derecede o işyerinden kar elde eden işveren tarafının sorumluluğu olduğu, uzmanların birer yol gösterici olduğu anlayışına uygun olarak uzmanların işverenden bağımsız hale getirilmesi gerekmektedir. Kanunun merkezine yerleştirilmiş olan işçi sağlığı ve iş güvenliği hizmetlerinin bugünkü haliyle işçi sağlığı ve iş güvenliği koşullarını iyileştiremeyeceği bilinmelidir.

Bunun için;

1. İş güvenliği uzmanlarının ücretlerini doğrudan işverenden veya onunla anlaşma yapan OSGB’den aldığı yaklaşım acilen değiştirilmeli, bunun için yine işverenlerin karşılayacağı bir fon oluşturularak uzmanların bağımsızlığı sağlanmalıdır.
2. OSGB sistemi yeniden ele alınmalı ve uzmanların bakabileceği işyeri sayısı sınırlanarak makul bir seviyeye indirilmelidir.
3. Uzman görevlendirmeleri için yolda geçen süreler dâhil edilerek, çalışma süreleri yeniden ele alınmalıdır.
4. İş güvenliği uzmanları için bir asgari ücret tarifesi oluşturulmalı ve uygulamaya koyulmalıdır.
5. İş sağlığı ve güvenliği kanununda değişiklik yapılarak uzmanlara rehberlik dışında sorumluluk yüklenmemesi sağlanmalıdır. İş güvenliği uzmanlarının sermaye sahiplerini hukuki ve cezai sorumluluktan korumak için kullanılan bir canlı kalkan olması engellenmelidir.

Yapılacak düzenlemeler meslek odalarının ve sendikaların görüşleri alınarak ve paydaşların demokratik katılımı sağlanarak hayata geçirilmelidir.

TMMOB Maden Mühendisleri Odası
Yönetim Kurulu
6 Ocak 2021, Ankara