MADEN SAHALARININ İHALELERİNDE KAMU ÇIKARLARI GÖZETİLMELİ FİRMA ESALI İHALE ŞARTNAMESİ İPTAL EDİLMELİDİR.

MADEN SAHALARININ İHALELERİNDE KAMU ÇIKARLARI GÖZETİLMELİ

FİRMA ESALI İHALE ŞARTNAMESİ İPTAL EDİLMELİDİR.

3213 Sayılı Maden Kanunu’nun 30. Maddesi uyarınca, Elazığ ve Adıyaman illeri dahilinde bulunan er:3419460 sayılı IV. Grup maden sahasının uç ürün ve yan uç ürün üretimine yönelik tesis şartlı ihale ilanında kimi firmaların gözettiği kanısı uyandıran hükümler yer almaktadır. Bu tür hedefi belli ihaleler mülkiyeti halk adına devletin hüküm ve tasarrufunda bulunan, bu nedenle yüksek kamu çıkarlarının gözetilmesi gereken ihalelerde, kamu çıkarlarının  göz ardı edildiğine dair kanılar oluşmasına neden olmaktadır.

Söz konusu ihale şartnamesinde;

“12.4.1 Alıcı” başlıklı “*Arama ruhsatının düzenlendiği tarihten itibaren Puanlamaya Esas Taahhüt Edilen İşler Tablosu taahhütlerinin (EK-6) 1.maddesinde belirtilen uç ürün(izabe) tesisi  ile (EK-6) 2.maddesinde belirtilen yan uç ürün(kobalt karbonat) tesisinin kurulması taahhüt edilen sürelerinde,  Elazığ ilinde flotasyon tesisinin kurulması zorunludur. Aksi takdirde flotasyon tesisinin kuruluncaya kadar her yıl taahhüt teminatının %2’si (yüzde iki) irat kaydedilir ve teminatın tamamlanması için 6 (Altı) ay süre verilir. Bu süre zarfında taahhüt teminatının tamamlanmaması durumunda kalan taahhüt teminatı da irat kaydedilerek düzenlenen ruhsat iptal edilir” hükmü yer alamaktadır.

Bu hükümde; Elazığ ilinde flotasyon tesisi kurulmasının zorunlu tutulduğu, ancak uç ürün tesisi ile ilgili herhangi bir bilgi olmadığı görülmektedir.

Benzer bir biçimde, “12.5 Alıcı, Puanlamaya Esas Taahhüt Edilen İşler Tablosu taahhütlerinin (EK-6) 1.maddesinde belirtilen uç ürün(İzabe) tesisi için sahadan üretilen cevherin ve parça cevherin yurt içinde veya yurt dışında herhangi bir gerçek veya tüzel kişiliğe herhangi bir ad altında satışını yapamaz. Satış yapıldığının Genel Müdürlükçe tespit edilmesi durumunda Taahhüt Teminatının tamamı irat kaydedilir ve teminatın tamamlanması için 6 (Altı) ay süre verilir. Taahhüt Teminatının belirtilen sürede tamamlanmaması veya bu fiilin tekerrürü halinde taahhüt teminatı irat kaydedilerek ruhsat iptal edilir. Ancak asgari işleme miktarı, uç ürün üretim miktarı terminini yerine getirmek şartıyla ara ürün satışı yapabilir” denilmektedir.

Burada asgari miktar somut olarak belirtilmemekte, bu belirsizlik ihaleyi alan firmaya esneklik sağlamaktadır.

Şartnamenin 12.9.1 maddesinin alt fıkrasında; “*Tesise ait; asgari işleme miktarı ve uç ürün miktarı limitlerinin yeniden belirlenmesi talebinde bulunabilir. Talebin, Genel Müdürlükçe uygun bulunarak ilgili limitlerin yeniden belirlenmesi durumunda, arama/işletme ruhsat bedelleri, ihale bedeli ve taahhüt teminatı iade edilmez” denilmektedir.

Bu hüküm ihaleden sonra şartname şartları değiştirilmesi olasılığını ortaya çıkarmakta, bu da ihaleyi alan firmaya bu belirsizlikten yararlanma olanağı sağlamaktadır.

Şartnamenin 4. Maddesinde; “14) Mevcut tesislerinde Uç ve Yan Uç Ürün üretilmesinin istenilmesi durumunda, mevcut tesislerinin ilgili kurumlarından alınmış kapasite raporları” cümlesi yer almaktadır.

Bu hüküm değerlendirildiğinde; daha önce tesisi olan firma sayısı yok denecek kadar az olduğu bilindiğinden, hükmün tesisi olan firmaları işaret ettiği yönünde izlenim uyandırmaktadır.

Bütün bu veriler birleştirildiğinde, söz konusu ihale şartnamesinin belirli firmalar gözetilerek hazırlandığı kanısı oluşmaktadır.

Bilindiği gibi; madenler kamu adına devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan, yüksek kamu çıkarları gözetilerek değerlendirilmesi gereken doğal kaynaklarımızdandır. Böylesi değerli kamu varlıklarımız siyasi yandaşlık ilişkisi içerinde bulunan firmaların menfaatleri doğrultusunda hazırlanan ihale şartnameleri ile çıkar gruplarının kar hırsına bırakılamaz. Gelecek nesillerin bize emaneti olan madenlerin, geçmiş nesillerin bize mirası olarak görülüp pervasızca kullanılması kabul edilemez.

Bu nedenlerle; madenler toplumsal çıkarlar gözetilerek, ülkemizin kalkınması, toplumumuzun refahı esas alınarak, bilim ve tekniğin ilkelerine uygun bir şekilde kamu eliyle işletilmesi esas olup, çeşitli yandaş firmalara peşkeş çekilemez. Bu yönde hükümler bulunan söz konusu ihale şartnamesi geri çekilmeli, söz konusu madenin kamu çıkarları esas alınarak işletilmesi için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.

TMMOB Maden Mühendisleri Odası
Yönetim Kurulu
4 Nisan 2022, Ankara