7. DELME PATLATMA SEMPOZYUMU SONUÇ BİLDİRGESİ

TMMOB Maden Mühendisleri Odası ile Eskişehir Osmangazi Üniversitesi‘nin birlikte düzenlediği 7. Delme Patlatma Sempozyumu, 7-8 Kasım 2013 tarihlerinde Eskişehir‘de gerçekleştirilmiştir. 450 delegenin katıldığı Sempozyumda 28 adet bildiri sunulmuştur. Sempozyumda ayrıca sektördeki teknolojik gelişmelerin yer aldığı ve 20 firmanın katıldığı sergi de yer almıştır.

Patlayıcı sektörünün gelişme eğiliminin hızla artarak devam ettiği dikkate alındığında, yapısal ve mevzuat yönünden yaşanan ve ileride yaşanacak sorunlarının çözümüne yönelik olarak, Maden Mühendisleri Odası‘nın temel saptama ve önerileri aşağıda sunulmaktadır:

1865 yılında Alfred NOBEL‘in dinamiti icat etmesi ve 1866‘da dinamitin patentinin alınmasıyla endüstriyel ve teknik alandaki atılımlar hız kazanmıştır. Özellikle son yıllarda kullanılan anlamda dinamitin bulunması, yapım işlemlerine büyük ivme kazandırmıştır. Kayaçların parçalanması gibi uygulamalar için kullanılan gelişmiş patlayıcılar sonucu devasa işler yapılmaya başlanmıştır. Nitekim; gelişen patlayıcı teknolojilerinin kullanılmasıyla sektörde son yıllarda üretim miktarları önemli ölçüde artmış ve verimlilik sağlanmıştır. Günümüzde maden üretimlerinin, altyapı yatırımlarının ve inşaat sektörünün büyüklüğü göz önüne alındığında, sektörde kullanılan patlayıcı maddelerin hacmi ve önemi daha iyi anlaşılabilmektedir.

Ülkemizin altyapı çalışmalarının ihtiyaçlarını karşılayan agrega ve kırmataş sektörü, son yıllardaki çalışmalara paralel olarak çok hızlı bir gelişme göstermiştir. Agrega sektöründe yıllık üretim, yaklaşık 350 milyon tona ulaşarak toplam maden üretimimizin yaklaşık % 65‘ ine karşılık gelmektedir. En az bu rakam kadar agrega ve taş - mıcır da alt yapı çalışmaları sırasında parçalanmakta ve açığa çıkarılmaktadır. Bu denli üretim artışında patlayıcı sektöründeki gelişmelerin ve bu yeniliklerin sektörde kullanımının payı çok büyüktür. Yine ülkemizde yaklaşık 200.000 ton civarında patlayıcı madde kullanımı sektörün büyüklüğünü göstermesi açısından önemlidir.

Patlayıcı madde sektörünün gelişme eğiliminin hızla artarak devam ettiği dikkate alındığında, yapısal ve mevzuat yönünden sorunlar yaşaması da beklenen bir durumdur. Uzun yıllardır bazı maddelerinin değiştirilerek uygulanan tüzüğün, sektördeki gelişmelere ve günün koşullarına yanıt verememesi sonucu yeni bir mevzuatın oluşturulması kaçınılmaz olmuştur. Mühendislik bilim ve tekniği ışığında, AB mevzuatı ve normlarını da dikkate alan bir Kanunun hazırlanması ve yürürlüğe girmesi tüm sektörün ve ülkemizin yararına olacaktır. Bu anlamda başlatılan mevzuat çalışmalarının olumlu sonuçlanacağına, ülkemizin ve sektörümüzün ihtiyaçlarına yanıt vereceğine inanıyoruz. Bu konuda Maden Mühendisleri Odası olarak gereken katkıyı koyacağımızın bilinmesini isteriz.

Bu kadar büyük ölçekli üretimin sorunları da büyümektedir ve bu sorunların başında iş kazaları, işçi sağlığı ve iş güvenliği, genel güvenlik, toz, gürültü, titreşim, verimlilik ve çevresel sorunlar gelmektedir. Ancak, gelişen teknolojilerle söz konusu sorunların çözümü mümkündür. Patlayıcı madde imalatı, taşınması,depolanması ve kullanımı sırasında pek çok çalışanın ölümüne neden olan iş kazalarının önlenmesi de önemli bir görev olarak karşımızda durmaktadır.

Sektörde ölümlü ve yaralanmalı kazalar ne yazık ki yaşanmaya devam etmektedir. Bunun pek çok nedeni bulunmaktadır. Bunların başında; uygun ve yasal olmayan patlayıcı madde kullanımı, maden mühendisi istihdamının yeterli olmayışı, çalışanların eğitimsizliği, mevzuatlardaki eksiklikler, planlama ve denetim noksanlığı gelmektedir. Bilinçsiz çalışma ve yeterli denetim yapılamaması sonucu; ölümlü ve yaralanmalı iş kazalarının yanı sıra, kaynak kaybına ve çevreye olumsuz etkilere de yol açılmaktadır. Bu nedenlerle, patlayıcı madde ile ilgili kullanma dahil her türlü işte çalışan kişilerin eğitimi büyük önem taşıdığından Odamızca; Delme-Patlatma Sempozyumlarının yanı sıra, maden mühendislerine yönelik Delme-Patlatma Eğitimleri, Emniyet Genel Müdürlüğünün sınav dönemlerinden önce ateşleyici belgesi almak isteyenlere yönelik eğitimler düzenlenmektedir. Bu eğitimin yasal dayanağa kavuşturulması önemli ve gereklidir.

Üniversitelerimizin maden mühendisliği bölümlerinin eğitim programlarında, delme - patlatma ve patlayıcı teknolojisindeki yeniliklerin daha fazla yer alması çok önemlidir. Son gelişmelerin de aktarıldığı ders müfredatlarının tüm maden mühendisliği bölümlerinde okutulması ve maden mühendislerinin bu doğrultuda yetiştirilmesi ülkemiz ve sektör için faydalı olacaktır.

Sektörün, patlayıcı madde depoları yapım ve kullanım izinleri alımında yaşanan ve çözüm bekleyen ciddi sorunları bulunmaktadır. Sektörün yaşadığı sorunların çözümü için acilen çalışma başlatılmalıdır. Bu çalışmada sektörün ve Odamızın görüşlerinin alınması ve değerlendirilmesi tüm tarafların yararına olacaktır.

- "Tekel dışı bırakılan patlayıcı maddelerle av malzemesi ve benzerlerinin üretimi, ithali, taşınması, saklanması, depolanması, satışı, kullanılması, yok edilmesi, denetlenmesi usul ve esaslarına ilişkin tüzük" günün koşullarına göre yeniden düzenlenmelidir.

- Patlatma işlemlerinin yapıldığı baraj, tünel, metro, yol yapımı vb. gibi tüm işyerlerinde maden mühendisi çalıştırma zorunluluğu getirilmelidir.

- Patlayıcımadde kullanım projeleri, teknik uygunluk açısından Maden Mühendisleri Odası‘nın denetiminden geçirilmelidir.

- Patlayıcı madde kapasite raporunun, aldığı eğitim gereği maden mühendislerince hazırlanması zorunluluğunun yer alması sağlanmalıdır.

- Her tür patlatma işlemleri mutlaka maden mühendisi denetiminde yapılmalıdır. Bu konu mevzuatta yer almalıdır. Patlatma işlemlerinin her aşamasında mühendislik bilim ve tekniğinin uygulanması yaşanacak sorunların çözümünü kolaylaştıracaktır.

- Ateşleyici yetki belgesi sınavına girecek kişiler için, Maden Mühendisleri Odası tarafından düzenlenecek eğitime katılma zorunluluğunun mevzuata konulması ve "Ateşleyici Yetki Belgesi" sınavlarının bir protokol çerçevesinde ya da mevzuat değişikliğiyle Odamız ile birlikte yapılması uygun olacaktır. Eğitimlerin Odamız tarafından verilmesi, sektörde yaşanacak iş kazalarının azalmasına katkıda bulunacaktır. Bu konular mevzuatta net olarak belirtilmelidir.

- Patlayıcı madde depolarının denetimlerinde, işçi sağlığı ve iş güvenliği koşullarının sağlanması için mutlaka maden mühendisinin bulundurulması mevzuatta yer almalıdır.

- Her işletmede, iş güvenliği mühendisi olarak konusunda uzman maden mühendislerinin çalıştırılması özellikle iş kazalarının önlenmesi açısından çok önemlidir.

Kamuoyunun bilgisine sunarız.

TMMOB

MADEN MÜHENDİSLERİ ODASI

YÖNETİM KURULU

9 Kasım 2013, Eskişehir