ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI'NA

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI                                                          Ankara, 06.03.2007
İnönü Bulvarı No: 27                                                                                        Sayı    : 577
Bahçelievler / ANKARA


İlgi: 24.08.2006 tarih ve 1038 sayılı yazımız.

İlgi yazımız ile Teknik Nezaretçilik hususunda taleplerimizi Bakanlığınıza iletmiş bulunmamıza rağmen tarafımıza konu ile ilgili bir cevap ulaşmamıştır. Bu nedenle ilgili konuyu bir kez daha tarafınıza iletme hususu gerekli görülmüştür.

Maden işletmeleri, faaliyetlerini bir Teknik Nezaretçi gözetiminde yürütmek zorundadırlar. Nezaretçilerin denetimleri, maden sahalarında iş ve işçi güvenliği için gerekli tedbirlerin alınmasını ve ülkemiz ekonomisi açısından önemi son dönemde bir kez daha ihracat istatistikleriyle de kanıtlanmış olan, maden kaynaklarımızın en verimli şekilde üretilmesini sağlamaktadır.

Maden işletmelerinin teknik ve emniyet yönünden mevzuata uygun şekilde faaliyet göstermelerinin kontrolünden sorumlu Teknik Nezaretçiliğin, tanımı, yetki ve görevleri mevzuatımızda şu şekilde düzenlenmiştir.

5177 sayılı Kanunla değişik 3213 sayılı Maden Kanunun tanımlar başlıklı 3. maddesinde nezaret ve nezaretçilik tanımlanmıştır;

"Nezaret: İşletmelerin tekniğine ve emniyet nizamnamelerine uygun olarak yürütülmesinin kontrolü.

Nezaretçi:  İşletmelerin teknik ve emniyet yönünden nezaretini yapan sorumlu ve yetkili maden mühendisi."

Yine aynı Kanunun Teknik Nezaret başlıklı 31. maddesi Teknik Nezaretçinin görev, yetki ve sorumluluklarını şu şekilde belirtmiştir; "Maden üretimi, bir maden mühendisi nezaretinde yapılır. Maden mühendisinin daimî olarak istihdam edileceği işletme büyüklüğü ile istihdam usul ve esasları Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir…"

Maden Kanunu Uygulama Yönetmeliğinin 4. maddesinde de Teknik Nezaretçilik, Maden Kanununa paralel olarak,

"Teknik Nezaretçi: İşletmelerdeki faaliyetlerin teknik ve emniyet yönünden nezaretini yapan, Kanunun 29 uncu maddesi gereği faaliyet bilgi formunun hazırlanmasından sorumlu ve yetkili maden mühendisini, ifade eder." şeklinde tanımlanmıştır.

Teknik Nezaretçinin yetki ve sorumluluklarını düzenleyen Yönetmeliğin 111. maddesinin b. bendinde; "b) Teknik nezaretçi, nezaret görevini 3213 sayılı Maden Kanunu ve 4857 sayılı İş Kanunu hükümleri kapsamında yürütür. Teknik nezaretçi, ruhsat sahasındaki faaliyet ve üretimleri on beş günde en az bir defa denetlemek, tespitlerini ve önerilerini teknik nezaretçi defterine not etmek zorundadır. İşyerinde yaptığı inceleme ve gözlemlerde iş sağlığı ve güvenliği yönünden tehlikeli bir durumun varlığını tespit etmesi ve hemen tedbir alınmasının mümkün olmadığını belirlemesi durumunda, işletme faaliyetini tedbir alınıncaya kadar durdurma yetkisini kullanarak ilgili kuruluşlara bildirir" denilerek, nezaretçinin yetkileri arasında işletme faaliyetinin durdurma yetkisinin de olduğu belirtilmiştir. 

Maden Kanunu ve Maden Kanunu Uygulama Yönetmeliğinde Teknik Nezaretçinin istihdamının, ruhsat sahibi tarafından yapılacağına ilişkin tek ibare Maden Kanunu Uygulama Yönetmeliğinin 113. maddesinde "Teknik nezaret görevi; işveren ile yapılan sözleşmenin feshedilmesi, ruhsatların devri, intikali, tescili teknik nezaretçinin istifası veya ölümü halinde sona erer. Bu gibi durumlarda ruhsat sahibi tarafından en geç on beş gün içerisinde yeni bir teknik nezaretçi atanmak zorundadır. Yeni teknik nezaretçi atanıncaya kadar teknik ve emniyet yönünden meydana gelecek tüm olaylarda sorumluluk ruhsat sahibine aittir.

İstifa ve azillerin Genel Müdürlüğe on beş gün içinde bildirilmesi zorunludur. Aksi halde tarafların sorumluluğu devam eder. Bu süreden sonra üretim faaliyetlerine devam edilmesi halinde teminat irat kaydedilir..." olarak düzenlenmiştir. İşveren ile yapılan sözleşmenin feshedilmesi şeklinde geçen, bu ibareden kaynaklı olarak işletmenin teknik ve emniyet yönünden nezareti konusunda yetkili ve sorumlu olan Teknik Nezaretçi ücretini; denetim bağımsızlığı elinden alınarak; işvereni sıfatıyla ruhsat sahibinden almaktadır.

Teknik Nezaretçinin ücretinin Ruhsat Sahibi tarafından ödenmesi sonucu, işçinin işvereni denetlemesi gibi bir durum ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle Nezaretçiler yaptıkları denetimlerde, eksikliklerin yerine getirilmemesi halinde işletmenin faaliyetini durdurabilme yetkilerini, aradaki organik bağ ve azledilme yetkisi karşısında bağımsız olarak yerine getirememektedirler.

Konuyla ilgili olarak bir başka önemli sıkıntı ise, periyodik olarak her yılın Nisan ayı sonuna kadar verilmesi gereken faaliyet raporlarının MİGEM' e teslim edilme tarihinden bir süre önce, Nezaretçilerin atamalarının ruhsat sahiplerince yaptırılması ve raporların teslimi tarihini takiben nezaretçilerin azledilerek sahalarda üretime nezaretçi olmadan devam edilme hususunda yaşanmaktadır.

Tüm bu yukarıda açıklanan durumların ana sebebi, Teknik Nezaretçilerin ücretlerinin ruhsat sahiplerince ödenmesidir. Bu sorunun giderilmesi için Bakanlığınızca bir Teknik Nezaretçilik Fonu oluşturulması ve Teknik Nezaretçilerin ücretlerinin ruhsat sahiplerince bu fona yatırılmasını, nezaretçilerin ise ücretlerini bu fondan almaları uygun olacaktır. Bu şekilde denetimler, azledilerek işsiz kalma korkusu yaşamayan Teknik Nezaretçilerle daha verimli olarak yerine getirilecektir. Nitekim İş Güvenliği İle Görevli Mühendis veya Teknik Elemanların Görev, Yetki ve Sorumlulukları İle Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğe ilişkin Danıştay Onuncu Dairesi oybirliğiyle aldığı, 28.03.2006 tarih, 2004/6075 Esas No. ve 2006/2159 Karar No.lu kararında, "…Öte yandan 16. maddede, iş güvenliği uzmanının görevine son vermede, işverenin fesih yetkisinin her koşulda varlığı ve geçerliliği kabul edilmiştir. Oysa iş güvenliğinden sorumlu mühendis ve teknik elemanının görevin özelliği gereği işveren ve işçilere karşı bağımsızlığının korunması gerekmektedir. Bu niteliği itibariyle Yönetmeliğin 16. maddesinde, haksız işten çıkarmaları önleyici, mesleki bağımsızlığı sağlayıcı bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Belirtilen bir sebeple de Yönetmeliğin 16. maddesi hukuka uygun değildir." diyerek, denetimlerin mesleki bağımsızlıkları olan görevlilerce yerine getirilmesinin önemi vurgulanmıştır.

Yapılan açıklamalar ve gerekçeler dikkate alınarak Teknik Nezaretçilere ödenmesi gereken ücretlerin Bakanlığınızca oluşturulacak fon tarafından ödenmesini hususlarını belirtir, çalışmalarınızda başarılar dileriz.

Saygılarımızla.




Mehmet TORUN
Yönetim Kurulu Başkanı