Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu Kapsamında Faaliyetleri Yürüten Maden Mühendislerinin Dikkatine

Bilindiği üzere 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanun‘u 13.06.2007 tarihinde, bu Kanunun Uygulama Yönetmeliği de 11.12.2007 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu kanunun amacı; Jeotermal ve Doğal Mineralli Su kaynaklarının etkin bir şekilde aranması, araştırılması, geliştirilmesi, üretilmesi, korunması, bu kaynaklar üzerinde hak sahibi olunması ve hakların devredilmesi, çevre ile uyumlu olarak ekonomik şekilde değerlendirilmesi ve terk edilmesi ile ilgili usul ve esasları düzenlemektir. Ayrıca, belirlenmiş veya belirlenecek jeotermal ve doğal mineralli su kaynakları ile jeotermal kökenli gazların arama ve işletme dönemlerinde, kaynaklar üzerinde hak sahibi olunması, devredilmesi, terk edilmesi, kaynak kullanımının ihale edilmesi, sona erdirilmesi, denetlenmesi, kaynak ve kaptajın korunması ile ilgili usul ve esaslar ile yaptırımları kapsamaktadır.

Bu kanunun yürürlüğe girmesi ile ruhsat haklarının TEK MEVZUAT çatısı altında yürütülmesi amaçlanmış ve Merkezi İdare (MİGEM) ile Yerel İdare (İl Özel İdareleri) nin birlikte çalışma prensibi getirilmiştir.

Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanununa göre ruhsatlandırma işlemleri; 

Jeotermal Kaynaklar:

Sıcaklığı 20 derece ve üzerinde olan gaz ve buhar içeren tüm sular jeotermal kaynak olarak değerlendirilmektedir.

Doğal Mineralli sular:

Doğal mineralli su kavramı aynı zamanda üretildiği şekliyle karbondioksit ilave edilmeden değerlendirilebilen veya çok az doğal karbondioksit katıldığında orijinalitesi değişmeyen anlamdadır.  Kriter olarak alınacak mineral miktarı 1000 mg/litre ve üzeridir.  Ancak AB uyum sürecinde bu durum yeterince dikkate alınmamıştır.  Daha düşük mineral 500 mg/litre altı içerikli sıcak ve soğuk sular da doğal mineralli olarak kabul edilmektedir.

Jeotermal kökenli gazlar: (Doğal karbondioksit, Radon, metan vb)

Bu gazlar karbondioksit gazı, hidrojen sülfür gazı ve radon gibi gazlardan müteşekkil olup jeotermal kaynakların en ağırlıklı gaz fazı/ bileşeni doğal karbondioksittir. ( Bu gaza jeotermal kaynaklarda ve Doğal Mineralli sularda %90 oranında rastlanmaktadır.)

TEKNİK SORUMLUNUN ATANMASI, NİTELİKLERİ YETKİLERİ

5686 Sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunun 7‘ inci  ve bu Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin ise 10 uncu maddelerinde Teknik Sorumluluk ve Faaliyet Raporlarından bahsedilmektedir. Buna göre;

 (1) Arama ve işletme ruhsatı süresince, faaliyetlerin ilgili mühendislik dallarından bir mühendisin sorumluluğunda sürdürülmesi zorunludur. Teknik sorumlu olmaksızın faaliyette bulunulması halinde, ruhsat teminatı irat kaydedilerek, faaliyetler durdurulur.

(2) Teknik sorumlu; kaynağın aranması, araştırılması, geliştirilmesi ve üretiminde bilimsel ve teknik esasları gözeterek görev ve sorumluluklarını yerine getirir. Ancak doğal mineralli su işletmelerinde ilgili mühendislik fakültesi mezunu herhangi bir kişi teknik sorumlu olarak bulunabilir.

(3) Teknik sorumlu veya sorumlularca hazırlanan yıllık arama ve işletme faaliyet raporlarının ruhsat sahibince iki nüsha olarak takip eden yılın Mart ayı sonuna kadar idareye verilmesi zorunludur. Faaliyet raporlarının bir nüshası idare tarafından MTA‘ya gönderilir.

(4) Arama ve işletme faaliyet raporlarının süresi içerisinde idareye verilmemesi halinde, teminatı irat kaydedilerek iki aylık ek süre verilir ve teminat iki ay içerisinde iki katına tamamlattırılır. Bu süre sonunda da faaliyet raporunun verilmemesi halinde arama ruhsatı iptal edilir ve MİGEM‘ e bildirilir.  Hükümleri getirilmiştir.

Ancak Teknik Sorumlunun nasıl atanacağı, nitelikleri ve görevleri hakkında açıklayıcı bilgiler verilmemiştir. Teknik Sorumlunun aşağıda belirtilen hususlar çerçevesinde görevlerini yerine getirmesi uygun olacaktır;

•·T.C. Vatandaşı olmak, İlgili Mühendislik Fakültesi mezunu olmak, Üyesi oldukları Mühendis odaları tarafından yapılacak eğitim semineri sonucunda Teknik Sorumluluk Sertifikasına sahip olmak teknik sorumlu olarak atanmak için yeterlidir.

•·Teknik Sorumlu, sorumluluk görevini Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu ve İş Kanunu hükümleri kapsamında yürütür. Teknik Sorumlu , ruhsat sahasındaki faaliyet ve üretimleri on beş günde  en az bir defa  denetlemek, tespitlerini ve önerilerini teknik Sorumlu defterine not etmek zorundadır.

•·Teknik Sorumlu işyerinin her yerinde görevi ile ilgili inceleme yapmak ve gerekli her türlü bilgiyi alma yetkisine sahiptir. Bu yetkinin kullandırılmamasından ruhsat sahibi sorumludur

•·Teknik Sorumlu, atanmış olduğu işyerindeki faaliyetler ile ilgili eksiklik ve aksaklıkları, öneri ve önlemleri belirler. Bunları işyerinde çalışanların görebileceği şekilde ilan eder ya da panoya asar.  Aynı zamanda noter onaylı  "Teknik Sorumlu Defteri" ne rapor ederek ruhsat sahibine bildirir. Eksiklik ve aksaklıkların, öneri ve önlemlerin rapor edilmemesinden teknik Sorumlu, bunların yerine getirilmemesinden ruhsat sahibi sorumludur.

•·Teknik Sorumluluk görevi; Teknik sorumluluk yapan mühendisin istifası, Teknik Sorumluluk yapan mühendisin veya işverenin aradaki sözleşmeyi iptal etmesi, Ruhsatın devri, birleştirilmesi, bölünmesi, intikali, tescili veya teknik sorumlunun ölümü ile sona erer.

•·Bu gibi durumlarda ruhsat sahibi tarafından en geç on beş gün içerisinde yeni bir teknik sorumlu atanmak zorundadır. Yeni teknik sorumlu atanıncaya kadar teknik ve emniyet yönünden meydana gelecek tüm olaylarda sorumluluk ruhsat sahibine aittir

•·Ruhsat sahibinin teknik sorumlu azletmesi ya da ruhsatın devri, iptali ve  terk edilmesi hallerinde,  teknik sorumlu görev yaptığı döneme ait işletme faaliyet bilgi formunu, sahanın son durumuna ilişkin öneri ve önlemleri içeren raporu İl Özel İdaresine verir.

•·Teknik sorumlu istifasının İl Özel İdaresine bildirilmediği sürece teknik sorumlunun yasal sorumluluğu devam eder.

•·Kanun ve Yönetmelikte Teknik Sorumlunun kaç sahaya sorumluluk edeceğine dair herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak Saha bazında ve en fazla beş sahanın sorumluluğunu üstlenmesi uygun olacaktır.

Yukarıda ifade edilen konularda maden mühendisi meslektaşlarımız 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu‘dan doğan haklarını kullanırken İdare‘ye vermesi gerekli raporlar dosya ekinde bulunmaktadır. Bu konuda uygulama birliği sağlanması amacıyla Odamız Jeotermal Çalışma Grubunca hazırlanan rapor formatlarına göre işlem yapılması uygun olacaktır.

Bu alanda faaliyet gösteren üyelerimize duyurulur.

YÖNETİM KURULU