19 Eylül 2013  PERŞEMBE

Resmî Gazete

Sayı : 28770

YÖNETMELİK

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:

MADEN İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 - (1) Bu Yönetmeliğin amacı; sondajla maden çıkarılan işlerin yapıldığı işyerleri ile yeraltı ve yerüstü maden işlerinin yapıldığı işyerlerinde çalışanların sağlık ve güvenliğinin korunması için uyulması gerekli asgari şartları belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2 - (1) Bu Yönetmelik; 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren maden işyerlerini kapsar.

Dayanak

MADDE 3 - (1) Bu Yönetmelik,

a) 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30 uncu maddesine dayanılarak,

b) 3/12/1992    tarihli ve 92/104/EEC sayılı Avrupa Birliği Direktifi ile    3/11/1992 tarihli ve sayılı 92/91/EEC Avrupa Birliği Direktifine paralel olarak,

hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 - (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Ateşleme: Kazı işlerinde deliklere doldurulmuş olan patlayıcı maddelerin patlatılmasını,

b) Ateşleyici: Patlayıcı madde kullanılması koşullarını yerine getirmek üzere, yeterlik belgesine sahip kişiyi,

c) Ayak: Maden    içerisinde iki galeri arasında cephe halinde üretim yapılan yeri,

ç) Baca: Maden içerisinden sürülen galeriyi,

d) Baraj:    Yeraltında yangın, su, zararlı gaz ve diğer tehlikeleri önleyici engelleri,

e) Bür: Yerüstüyle bağlantısı olmayan kuyuyu,

f) Cep: Galeri,    varagel ve vinç dip ve başlarıyla ara katlarında ve ızgaralarda görevli çalışanların ve ateşleme görevlilerinin korunmaları amacıyla serbestçe sığınabilecekleri biçimde yapılan yuvaları,

g) Çatlak: Ana kütleden ayrılmış, her an düşebilecek parçaları,

ğ) Çatlak sökümü: Bir kademenin kazı işlerinin devamı sırasında ana kitleden ayrılmış, düşebilecek durumdaki parçaların temizlenmesini,

h) Freno:    Varagel üzerinde taşımayı sağlayan sistemi,

ı) Grizu: Metanın havayla karışımını,

i) Kademe: Açık işletmelerde belirli aralık, kot ve eğimlerle meydana getirilen basamak şeklindeki çalışma yerlerini,

j) Kanun: 6331    sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

k) Lağım: Taş içerisinde sürülen galeriyi,

l) Nefeslik:    Ocak havasının giriş ve çıkış yolunu,

m) Ocak:    Kuyuları ve giriş çıkış yollarıyla yeraltındaki bütün kazıları, bu kazılardan çıkan pasanın çıkartıldığı yatımlı ve düz galerileri, diğer yolları ve üretim yerlerini, çıkarma, taşıma, havalandırma tesislerini, yeraltında kullanılan enerjinin sağlanmasında ve iletilmesinde kullanılan sabit    tesisleri, açık işletmelerde giriş çıkış yolları ile tüm maden kazıları, bu kazılardan çıkan pasanın döküldüğü döküm sahalarını,

n) Röset: Kuyu ve başaşağıların dip ve başlarının katlardaki yatay yollarla olan bağlantı yerlerini,

o) Sıkılama: Lağım deliklerine patlayıcı madde konulduktan sonra kalan boşluğun gerektiği biçimde doldurulmasını,

ö) Sondajla maden çıkarma işlerinin yapıldığı işyerleri: Madenlerin sondaj kuyuları açılarak çıkarılması, arama amacıyla sondaj yapılması, çıkarılan madenlerin işlenmesi hariç satışa hazırlanması işlerini,

p) Şev: Kademe, alın ve yüzlerindeki eğimi,

r) Topuk: İşletmelerde güvenlik için bırakılan maden kısımlarını,

s) Varagel:    Dolu araba aşağıya inerken boş arabanın yukarıya çıkmasını sağlayan ve karşılıklı ağırlık esasına göre, eğimli düzey üzerinde fren ve halat kullanılarak yapılan taşıma yerini,

ş) Yeraltı ve yerüstü maden işlerinin yapıldığı işyerleri: Madenlerin yeraltı veya yerüstünden çıkarılması, madenlerin çıkarma amacıyla araştırılması, çıkarılan madenlerin işlenmesi hariç, satışa hazırlanması işlerini,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

İşverenlerin ve Çalışanların Yükümlülükleri

İşverenin genel yükümlülükleri

MADDE 5 - (1) İşveren aşağıdaki hususları yerine getirmekle    yükümlüdür:

a) Çalışanların sağlık ve güvenliklerini sağlamak amacıyla;

1) İşyerleri, çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye atmayacak şekilde tasarlanır, inşa edilir, teçhiz edilir, hizmete alınır, işletilir ve bakımı yapılır.

2) İşyerinde yapılacak her türlü çalışma, yetkili kişinin nezaretinde ve sorumluluğu altında yapılır.

3) Özel riski bulunan işler yalnızca bu işlerle ilgili özel eğitim alan ehil kişiler tarafından ve talimatlara uygun olarak yapılır.

4) Tüm güvenlik talimatları çalışanların anlayacağı şekilde hazırlanır.

5) 18/6/2013    tarihli ve 28681 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan İşyerlerinde Acil    Durumlar Hakkında Yönetmeliğe uygun olarak yeterli ilk yardım donanımı sağlanır ve yılda en az bir defa    olmak üzere düzenli olarak    gerekli tatbikatlar yapılır.

(2) İşveren,

a) Kanunun 4, 10, 14 ve 16 ncı maddelerinde belirtilen hükümler doğrultusunda sağlık ve güvenlik dokümanı hazırlanmasını ve güncellenmesini sağlar.

b) Sağlık ve güvenlik dokümanında özellikle aşağıdaki hususların yer almasını sağlar:

1) Çalışanların işyerinde maruz kalabilecekleri psikososyal riskler dahil olmak üzere risklerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi.

2) Bu Yönetmelik hükümlerini yerine getirmek için alınacak uygun tedbirler ile bu Yönetmelik kapsamında hazırlanması gereken yönergelerin ve planların hazırlanması.

3) Çalışma yerlerinin ve ekipmanın güvenli şekilde düzenlenmesi, kullanılması ve bakımının yapılması.

c) Sağlık ve güvenlik dokümanının işyerinde çalışmaya başlanılmadan önce hazırlanmasını ve önemli değişiklikler veya ilave yapıldığında ya da işyerinde meydana gelen iş kazası; çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli    olduğu halde zarara uğratmayan    olaylardan sonra gözden geçirilmesini ve    ihtiyaç halinde revize edilmesini sağlar.

(3) İşveren, Kanunun 14 üncü maddesi uyarınca gerekli kayıt ve bildirimleri yapar.

(4) Bir işyerinde birden çok işverene ait çalışanların bulunması durumunda, her işveren kendi kontrolü altındaki işlerden sorumludur.    Ancak işyerinin tamamından sorumlu olan    işveren, çalışanların sağlık ve güvenliğinin korunması ile ilgili tedbirlerin uygulanmasını koordine eder. Kendisine ait sağlık ve güvenlik dokümanında koordinasyonun amacını ve bu koordinasyonu sağlamak için alınacak tedbirler    ile uygulanacak yöntemleri belirler. Bu koordinasyon her bir işverenin Kanunda belirtilen sorumluluğunu etkilemez.

Çalışanların yükümlülükleri

MADDE 6 - (1) Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği bakımından, ilgili mevzuatın öngördüğü esaslara ve işverenin bunlara  uygun olarak vereceği emir ve talimata uymak zorundadırlar.

Patlama, yangın ve    zararlı ortam havasından korunma

MADDE 7 - (1) İşveren, patlama ve    yangın çıkmasını ve bunların olumsuz    etkilerini önlemek üzere, patlayıcı ve sağlığa zararlı ortam havasının oluşmasını önlemek, yapılan işlemlerin doğası gereği patlayıcı ortam oluşmasının önlenmesi mümkün değilse patlayıcı ortamın tutuşmasını önlemek, patlama ve yangın başlangıçlarını tespit etmek, yayılmasını önlemek ve mücadele etmek için yapılan işe uygun tedbirler    alır.

Kaçış ve kurtarma araçları

MADDE 8 - (1) İşveren, bir tehlike anında çalışanların çalışma yerlerini en kısa zamanda ve güvenli bir şekilde terk edebilmeleri için uygun kaçış ve kurtarma araçlarını sağlar ve kullanıma hazır bulundurur.

İletişim, uyarı ve alarm sistemleri

MADDE 9 - (1) İşveren, işyerinin bütününde gerekli haberleşme ve iletişim sistemini kurar.

(2) İşveren, ihtiyaç halinde yardım, kaçış ve kurtarma işlemlerinin derhal uygulamaya konulabilmesi için gerekli uyarı ve diğer iletişim sistemlerini hazır bulundurur.

Çalışanların bilgilendirilmesi

MADDE 10 - (1) Kanunun 16 ncı maddesi hükümleri saklı kalmak kaydı ile çalışanlar veya temsilcileri, işyerinde sağlık ve güvenlikle ilgili alınması gereken tüm tedbirler ve bu Yönetmeliğin, özellikle 5, 6, 7 ve 8 inci maddelerinin uygulanması hakkında bilgilendirilir.

(2) Bu bilgiler  çalışanlar tarafından erişilebilir ve anlaşılır şekilde olur.

Sağlık gözetimi

MADDE 11 - (1) Kanunun 15 inci maddesi hükümleri saklı kalmak kaydı ile çalışanların;

a) Yapmakta oldukları işlerde maruz kaldıkları sağlık ve güvenlik risklerine    uygun olarak sağlık gözetimine tabi tutulmaları sağlanır.

b) İşe girişlerinde ve işin devamı süresince periyodik olarak sağlık gözetimleri yapılır.

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması

MADDE 12 - (1) İşveren, bu Yönetmelikte belirtilen konularda Kanunun 18 inci maddesine uygun    olarak çalışanların veya    temsilcilerinin görüşlerini alır ve katılımlarını sağlar.

Asgari sağlık ve güvenlik gerekleri

MADDE 13 - (1) İşveren, eklerde    belirtilen hususların işyerinin, yapılan işin, şartların veya özel bir riskin gerektirdiği tüm durumlarda uygulanmasını sağlar.

(2) İşveren;

a) Yeraltı ve yerüstü maden işleri ile sondajla maden çıkarma işlerinin yapıldığı işyerlerinde ek-1‘de,

b) Yerüstü maden işlerinin yapıldığı işyerleri ek-2‘de,

c) Yeraltı maden işlerinin yapıldığı işyerleri ek-3‘te,

ç) Sondajla maden çıkarılan işyerlerinde ek-4‘te

belirtilen sağlık ve güvenlikle ilgili gereklere uymak zorundadır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Yürürlükten kaldırılan yönetmelikler

MADDE 14 - (1) 11/3/1997 tarihli ve 22930 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan Grizulu Ocaklarda Elektrik Enerjisi Kullanılması Hakkında Yönetmelik, 13/4/1997 tarihli ve 22963 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan Deniz, Göl veya Nehir Altında Bulunan Madenlerdeki Çalışmalar Hakkında Yönetmelik,    28/5/1997 tarihli ve 23002 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan Yeraltı Maden İşletmelerinde Elektrikli Lokomotiflerin Kullanılması Hakkında Yönetmelik, 21/2/2004 tarihli ve 25380 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan Yeraltı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği ile 22/2/2004    tarihli ve 25381 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan Sondajla Maden Çıkarılan İşletmelerde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği  yürürlükten kaldırılmıştır.

Sağlık ve güvenlik dokümanlarının geçerliliği

GEÇİCİ MADDE 1 - (1) 21/2/2004    tarihli ve 25380 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan Yeraltı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği ile 22/2/2004    tarihli ve 25381 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan Sondajla Maden Çıkarılan İşletmelerde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği hükümleri kapsamında hazırlanan mevcut sağlık ve güvenlik dokümanları bir yıl içerisinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirilir.

Yürürlük

MADDE 15 - (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 16 - (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.  

EK- 1

SONDAJLA MADEN ÇIKARILAN İŞLERİN YAPILDIĞI     İŞYERLERİ İLE YERALTI VE YERÜSTÜ MADEN İŞLERİNİN YAPILDIĞI İŞYERLERİNDE UYGULANACAK ASGARİ GENEL HÜKÜMLER  

1. Organizasyon ve gözetim

1.1. İşyerlerinin organizasyonu

1.1.1. İşyerleri    tehlikelere karşı yeterli koruma sağlanacak şekilde organize edilir.    Çalışanların sağlık ve güvenliğini tehlikeye atmamak için işyerindeki    tehlikeli veya atık maddeler uzaklaştırılır veya kontrol altında tutularak    işyerinin her zaman düzenli bir durumda olması sağlanır.

1.1.2. Çalışma mahalleri, çalışanların işlerini kolayca yapabilmeleri için ergonomik    esaslara uygun şekilde tasarlanır ve kurulur.

1.1.3. İşyerleri, muhtemel çevre şartlarına dayanabilecek şekilde tasarlanır, inşa edilir,    kurulur, işletilir, kontrol edilir ve bakımı yapılır. İşyerlerinin,    kullanım amacına uygun yapıda ve sağlamlıkta olması sağlanır.

1.1.4. Çalışma mahallinde çalışanın yalnız çalışması durumunda, uygun gözetim yapılır.

1.1.5. İşyerinin varsa ocağını da kapsayacak şekilde gerekli haberleşme ve iletişim, uygun    yollarla sağlanır.

1.1.6. İşyerlerinde çalışanlara dair kayıtlar tutulur. Ocağa giriş ve çıkışlar ile çalışanların bulunduğu yerler belirtilerek kayıt altına alınır.

1.1.7. Ocak yönetimince yazılı izin verilmemiş kimseler ocağa giremezler. Yazılı izin almış olanlar    ise, ocağa ancak yetkili bir çalışanın eşliğinde girebilirler.

1.1.8.  Bu Yönetmelikte öngörülen kayıtların tutulmasından ve saklanmasından işveren sorumludur.

1.2. Her işyerinde işveren tarafından atanmış, çalışmanın devam ettiği sürece görev yapacak,    yeterli beceri ve uzmanlığa sahip sorumlu kişi veya kişiler bulunur. Yeterli beceri ve uzmanlığa sahip olmak şartıyla işyeri için bu sorumluluğu işverenin kendisi üstlenebilir.

1.3.    Gözetim ve denetim

1.3.1. Yapılan tüm çalışmalarda, çalışanların sağlık ve güvenliğinin korunmasının sağlanması     için işverence atanan, yeterli beceri ve uzmanlığa sahip kişiler tarafından    gerekli gözetim ve denetim yapılır. Sağlık ve güvenlik dokümanında, gerekli    görülmesi halinde çalışılan yerler gözetim yapan kişi tarafından her    vardiyada en az bir defa kontrol edilir. Yeterli beceri ve uzmanlığa sahip    olmak şartıyla yukarıda belirtilen gözetim görevini işverenin kendisi    üstlenebilir.

1.3.2. Tek vardiyayla çalışılan işyerlerinde veya tatil gibi güvenliği riske sokacak kadar ara verilmesinden    sonra, çalışanlar ocağa girmeden ve herhangi bir faaliyete başlanmadan    önce, sorumlu kişiler tarafından ocağın her yeri sağlık ve güvenlik    yönünden denetlenir; çalışamaya uygun şartların varlığı tespit edilmeden ocağa girilmesine izin verilmez.

1.4. Her işyerinde kendilerine verilen işi yapabilmek için gerekli beceri, tecrübe ve eğitime sahip yeterli sayıda kalifiye çalışan bulundurulur.

1.5. Çalışanlara sağlık    ve güvenliklerini sağlayabilmeleri için yeterli bilgi, talimat ve eğitim    verilir ve bu eğitimler tekrarlanır. İşveren, çalışanlara verilen    talimatların kendilerinin ve diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini    tehlikeye atmalarını önleyecek şekilde kolay anlaşılır olmasını sağlar.

1.6. Her işyeri için çalışanların sağlık ve güvenliklerinin korunması, patlayıcı maddelerin    taşınması, depo edilmesi ve iş ekipmanlarının güvenli bir şekilde kullanılması için gerekli kuralları     belirleyen yazılı talimatlar hazırlanır. Bu talimatlar, acil durum    ekipmanlarının kullanımına ve işyerinde veya işyeri yakınındaki herhangi bir acil durumda nasıl hareket edileceğine ilişkin bilgileri de kapsar.

1.7. Güvenli çalışma yöntemleri: Her işyerinde ya da her işte güvenli çalışma yöntemleri    uygulanır. Tesis, tahkim ve onarım işleri yapacak olanlar için gerekli    güvenlik tedbirleri alınır.

1.7.1. Ocakların girilmesi yasaklanan kısımları, uyarı levhalarıyla belirtilir. Bu levhalar, tüm çalışanlar tarafından    kolayca görülecek ve anlaşılacak biçimde hazırlanır ve yerleştirilir.

1.7.2.    Muhtemel istenmeyen bir durumda kolayca fark edilemeyecek veya yardıma    gidilemeyecek yerler ile kuyu içinde yapılan tesis, tahkim ve onarım işlerinde çalışanlar tek başına çalıştırılamaz.         

1.8. Sağlık ve güvenlik dokümanı

1.8.1. Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi hükmü saklı kalmak kaydı ile işveren, hem olağan hem de olağanüstü durumlarda çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak üzere alınması gerekli tüm tedbirlerin sağlık ve güvenlik dokümanında yer almasını sağlar.

1.8.2. Sağlık ve güvenlik dokümanı düzenli olarak güncelleştirilir ve denetim için işyerinde bulundurulur. İşyerindeki çalışmalar sağlık ve güvenlik dokümanına uygun olarak yürütülür.

 1.9. Sağlık ve güvenlik dokümanında,    gerekli görülmesi halinde, hem tehlikeli işlerin yapılmasında hem de diğer işlerle etkileşmesi sonucu ciddi tehlikelere neden olabilecek rutin işlerin    yapılmasında bir çalışma izin sistemi uygulanır. Yapılacak işten önce, iş  sırasında ve iş bitiminde uyulacak şartları ve alınacak tedbirleri belirten çalışma izni, çalışmaya başlanmadan önce yetkili bir kişi tarafından yazılı     olarak verilir.

1.10. İşveren, iş  sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi dahil olmak üzere çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumak için alınan tedbirleri, bu Yönetmeliğe uygunluğunu sağlamak için, düzenli aralıklarla    gözden geçirir.

2. Mekanik ve elektrikli ekipman ve tesisatlar

2.1. Genel

2.1.1. Mekanik ve    elektrikli ekipmanın seçimi, kurulması, uygun yerlere yerleştirilmesi,    hizmete alınması, işletilmesi ve bakımında, çalışanların sağlık ve    güvenliği için, bu Yönetmelik hükümleri ile 3/3/2009 tarihli ve 27158    sayılı Resmî    Gazete‘de yayımlanan Makina Emniyeti Yönetmeliği (2006/42/AT) ile 25/4/2013 tarihli ve    28628 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında    Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği hükümleri dikkate alınır. Gazların,    buharların veya buharlaşabilen sıvıların alev alarak tutuşması sonucu yangın veya patlama riski olan bir ortamda kullanılacak iş ekipmanları, bu tür ortamlarda kullanmaya uygun özellikte olmalıdır. İş ekipmanları,     gerektiğinde uyumlaştırılmış ulusal    standartlara    sahip, uygun koruma tertibatları ve arıza durumunda ekipmanın güvenli    kalmasını sağlayacak sistemler ile donatılır.

2.1.2. İşyerinde,  elektrik şebekesini ve şebekedeki sabit aygıt ve tesislerin yerlerini    gösteren, ölçekli, ayrıntılı ve güncel bir plan bulundurulur. Yetkisiz    kimselerin elektrik aygıtlarını almasının ve kullanmasının yasak olduğunu, yangın anında yapılacak işleri, elektrik devresini kesmekle görevli    kişilerle haberleşme biçimini ve gerekli diğer bilgileri kapsayan talimatlar hazırlanır ve uygun yerlere asılır.

2.1.3.    Elektrik tesisleri, uygun ölçü, kontrol, gösterge, uyarı ve kumanda  aygıtlarıyla donatılır.

2.1.4. Elektrikli aygıtlar, çevrenin sıcaklığı da    hesaba katılarak, önceden tespit edilmiş en yüksek sıcaklıkta çalışabilecek    biçimde kurulur ve kullanılır.

2.1.5. Gerektiğinde kullanılmak üzere, uygun  yerlere, herhangi bir şebeke kısmının akımını tamamen kesecek devre    kesicileri yerleştirilir.

2.1.6. Yeraltı ocaklarında kullanılacak ekipman ve    tesisatlar ile bu tip madenlerin grizu gazı ve/veya yanıcı tozlar tarafından    muhtemel tehlike oluşturabilecek yerüstü tesislerinde kullanılan parçalar    30/12/2006 tarihli ve 26392 4 üncü mükerrer sayılı Resmî Gazete‘de    yayımlanan Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik (94/9/AT)‘te belirtilen I. Grup Teçhizat kategorisine uygun olmalıdır.

2.1.7.    Çalışma gerilimi 42 voltun üzerinde ise, elektrik kaçağı yapabilecek    elektrikli aygıtlar ve madeni kısımlar, topraklamayla güvenlik altına    alınır. Ocak içi şebekesine ve buna bağlı devrelere ait topraklama iletkenlerinde kesiklik veya kopukluk bulunmayacak; kablo ekleme kutuları     veya başlıklarında, güvenli biçimde köprüleme yapılır. Bağlantı yerlerinde boya, oksit ve pas nedeniyle topraklama direncinin yükselmesine izin    verilmez.

2.1.8.    Elektrik tesisatıyla ilgili mevzuat, başka bir topraklama sistemine izin    vermedikçe, ocak içi şebekesinin herhangi bir noktasındaki topraklama,    ancak ocak dışındaki bir topraklama tesisiyle birleştirilerek yapılabilir.

2.2.    Aşırı güçlere karşı koruma

2.2.1. Yeraltındaki tesis ve aygıtları, gerilimin aşırı yükselmelerine karşı     korumak amacıyla, yerüstünde gerekli yerlere parafudr vb. koruyucular    yerleştirilir.

2.2.2. Her şebeke ve devredeki akımın nominal değeri üstüne çıkmasına karşı     gerekli otomatik koruma aygıtları (devre kesiciler) kullanılır.

2.2.3. Devre kesiciler, bağlı oldukları devrelerin akımını güvenlikle ve süratle    kesebilecek biçimde seçilmiş olmalıdır. Devre kesiciler, devreyi otomatik    olarak kestiklerinde, kendi kendilerine tekrar kapanmayacak özellikte    olmalı ve dış etkilere karşı korunmalıdır.

2.3. Deney ve kontrol aletleri, normal kullanışları sırasında tehlike meydana    getirmeyecek biçimde yapılmış olmalıdır.

2.4. Yapılan kontrol ve deneylerde tehlike meydana getirecek biçimde hasara    uğramış veya bozulmuş oldukları görülen kablolar, derhal onarıma alınır    veya sağlamlarıyla değiştirilir. Hasara uğramış veya bozulmuş kablolar,    esaslı biçimde onarılıp kontrol edilmedikçe tekrar kullanılamaz.

2.5. Mekanik iş  ekipmanları ve tesisler, sağlam, kusursuz ve kullanım amacına uygun    olmalıdır. Elektrikli ekipmanların ve tesislerin gücü ve boyutları,     kullanım amacına uygun olmalıdır. Mekanik ve elektrikli iş ekipmanları ile  tesisat tehlike meydana getirmeyecek şekilde kurulur ve korunur.

 2.6. Tehlike meydana getirebilecek    uzaktan kumandalı makinaların üzerine, uyarı levhaları konur ve bunlar,    durdurma düzenleriyle donatılır.

2.7. Her  türlü elektrik kullanımı ve elektrik tesisatının işletilmesiyle ilgili olarak, bu Yönetmelik hükümleri yanında ilgili diğer mevzuat hükümleri de uygulanır.

3. Bakım ve onarım

3.1. Mekanik ve elektrikli ekipmanlar ile tesislerin kontrolü, bakımı ve gerektiğinde testlerinin düzenli bir şekilde yapılmasını sağlayacak uygun bakım planı     yapılır. Ekipmanların ve tesislerin bütün kısımlarının kontrol, bakım, onarım ve testleri yetkili kişiler tarafından yapılır. Bakım ve onarımdan sonra, ekipman ve tesisler    kullanıma alınmadan önce kontrol edilir. Yapılan kontrol ve testlerle ilgili kayıt    tutulur ve bu kayıtlar uygun şekilde saklanır.

3.2. Güvenlik ekipmanları ve makinaların koruyucu düzenleri her zaman kullanıma hazır ve    çalışır durumda bulundurulur ve düzenli aralıklarla kontrol edilir. Bu    ekipmanların bakımı yapılan iş dikkate alınarak yapılır.

4. Kuyuların Kontrolü

4.1. Sondaj kuyusu açılması     işlemleri sırasında kullanılmak üzere püskürme ve yeraltında bulunan    zehirli ve patlayıcı gazların yayılması gibi risklerden korunmak için uygun    kontrol ekipmanı bulundurulur. Bu ekipmanların dağılımında, açılan kuyular    ve yürütülen işlemler dikkate alınır.

4.2. Petrol, doğal gaz, jeotermal ve kaya gazı sondajlarında mutlaka kuyu kontrol donanımları bulundurulması zorunludur.    Bu donanımlar her kuyu için kurulur ve bu donanımların çalışır durumda    olması sağlanır. Gaz ve sıvı püskürme ihtimali bulunan diğer sondaj kuyularında da kurulur ve işletilir.

4.3. Sondaj kuyusu açılması işlemleri sırasında kullanılmak üzere, püskürme gibi risklerden korunmak    için uygun kontrol ekipmanı ve gerektiğinde kuyuyu susturmak amacıyla sondaj çamurunu ağırlaştırmak için bant vb. malzemeleri bulundurulur. Bu ekipmanların ve malzemelerin dağılımında, açılan kuyular ve yürütülen  işlemler dikkate alınır.

5. Patlama riski, yangın tehlikesi ve zararlı ortam havasına karşı korunma

5.1. Genel

5.1.1. Ortam havasında sağlığa zararlı ve/veya patlayıcı maddelerin bulunup bulunmadığının tespit    edilmesi ve bu maddelerin konsantrasyonunun ölçülmesi için gerekli    tedbirler alınır. Sağlık ve güvenlik dokümanında gerekli görülmesi halinde,    elektrikli tesisatlar ve içten patlamalı motorların gücünü otomatik olarak    kesen aygıtlar, belirlenmiş yerlerdeki gaz birikimlerini otomatik ve    devamlı olarak ölçen kontrol aygıtları ve otomatik alarm sistemleri    sağlanır. Otomatik ve mekanik ölçüm sonuçları sağlık ve güvenlik    dokümanında öngörüldüğü şekilde kayıt altına alınır ve saklanır.

5.1.2. Yangın veya patlama tehlikesi bulunan ortamlarda tütün ve tütün ürünlerinin içilmesine    izin verilmez. Bu tür ocaklara sigara, pipo, puro, kibrit, çakmak vb. madde    ve malzemeler sokulmaz. Yangın çıkması veya patlama meydana gelmesine karşı     yeterli tedbir alınmadığı sürece, açık    alev kullanılması ve kıvılcım çıkarabilecek veya tutuşmaya neden olabilecek    herhangi bir tutuşturucu kaynakla çalışma yapılması yasaklanır.

5.2. Patlama risklerinden korunma

5.2.1. Patlayıcı ortam oluşmasına ve birikmesine karşı gerekli tüm tedbirler alınır.

5.2.2. Patlama riski bulunan yerlerde, patlayıcı ortamın tutuşmasını önlemek için gerekli tüm tedbirler alınır.

5.2.3. Alınması gerekli tedbir ve kullanılacak ekipmanı ayrıntılı olarak belirten patlamayı önleme planı hazırlanır.

5.3. Zararlı ortam havasından korunma

5.3.1. Zararlı  maddelerin ortam havasına karıştığı veya karışabileceği yerlerde;

a) Zararlı maddelerin çıkışının kaynağında engellenmesi,

b) Kaynağından emilmesi veya uzaklaştırılması,

c) Bu maddelerin ortam havasındaki yoğunluğunun azaltılması,

gibi tedbirler alınarak    çalışanların risk altında olması önlenir. Bu tedbirlerle ilgili uygulanan sistem, çalışanların risk altında olmasını önleyecek şekilde ve zararlı maddeleri ortam havasından uzaklaştıracak    kapasitede olmalıdır.

5.3.2. Çalışanların, ortam havasında bulunan tozun zararlı etkilerinden korunması için bu Yönetmelik hükümleri ile beraber Bakanlıkça    çıkarılan tozla mücadeleyle ilgili mevzuat hükümleri de dikkate alınır.

5.3.3. 2/7/2013  tarihli ve 28695 sayılı Resmî    Gazete‘de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerinde Kullanılması Hakkında    Yönetmelik hükümleri saklı kalmak kaydı ile çalışanların zararlı ortam    havasına maruz kalabilecekleri yerlerde yeterli sayıda uygun solunum ve    canlandırma ekipmanı bulundurulur. Bu yerlerde bu ekipmanı kullanabilecek    eğitime sahip yeterli sayıda çalışan bulunur. Bu ekipman uygun yerlerde    saklanır ve korunur.

5.3.4. Ortam havasında  zehirli gazların bulunduğu veya bulunabileceği yerlerde, alınan tedbirler ve mevcut koruyucu donanımla ilgili detayları kapsayan bir koruma planı hazır bulundurulur.

5.4. Yangından korunma

5.4.1. Sağlık ve güvenlik dokümanında belirlenmiş olan kaynaklardan yangının başlaması ve    yayılmasına karşı işyerlerinin planlanması, kurulması, donatılması,     işletmeye alınması, işletilmesi ve bakımında gerekli tedbirler alınır.    Yangınla hızlı ve etkili mücadele için gerekli tertibat hazırlanır. Yangın çıkma ihtimali bulunan yerler yağ, kükürt, kömür tozu vb. kolay yanabilecek    maddelerden temizlenir.

5.4.2. İşyerleri, uygun yangın söndürme ekipmanları ve gereken hallerde yangın detektörleri ve    alarm sistemleri ile donatılır.

5.4.3. Otomatik olmayan yangın söndürme ekipmanları, kolay ulaşılabilir ve kullanılabilir olmalı ve    gerektiğinde zarar görme ihtimaline karşı korunmalıdır.

5.4.4. Bu Yönetmeliğin 5, 6, 7 ve 8 inci maddelerinde belirtilen hükümler gereğince, yangından    korunma, yangın başlangıcını ve yayılmasını tespit ve yangınla mücadele    konusunda alınacak tedbirlerle ilgili detayları kapsayan yangından korunma planı çalışılan yerlerde    bulundurulur.

5.4.5. Yangınla mücadele ekipmanları, 11/9/2013  tarihli ve 28762 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan    Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği hükümlerine uygun şekilde    işaretlenir. Bu işaretler uygun yerlere konur ve kalıcı olur.

5.4.6. Kendiliğinden yanmaya elverişli madenlerde, bekleme barajları dahil olmak üzere gerekli tedbirler    alınır ve bu madenlerde 1.3.1 numaralı madde gereğince denetimler yapılır.    Barajların açılmasında gerekli güvenlik tedbirleri alınır. Bu barajlar    hazırlanacak olan planlarda gösterilir.

6. Patlayıcı maddeler ve ateşleyiciler

6.1. Patlayıcı     maddelerin ve ateşleyicilerin depolanması, taşınması ve kullanılması,     sadece bu konuda yetkili ve ehil kişiler tarafından yapılır. Bu işler,    çalışanlar için risk oluşturmayacak şekilde organize edilir ve yürütülür.

6.2. İşletmelerin yapısına uygun nitelikte patlayıcı maddeler ve kapsüller kullanılır. Patlayıcı maddeleri    yeterlilik belgesine sahip ateşleyicilerden başkasının almasına ve    ateşlemesine izin verilmemelidir.

6.3. Yeraltındaki patlayıcı madde depoları, bir patlama halinde, çalışanların çalıştığı     yerlere, yollara ve ana havalandırma yoluna zarar vermeyecek ve çalışanlar    için tehlike oluşturmayacak uzaklıkta, çatlak ve göçük yapmayacak, olabildiğince su sızdırmayacak, alt ve üst kattaki çalışmalara zarar    vermeyecek ve çalışmalardan zarar görmeyecek bir yerde olmalıdır. Patlayıcı madde depolarının yakınında çalışma yapılırken,  yangın ve patlamaya neden olunmaması için    sağlık ve güvenlik tedbirleri alınır ve hiçbir tutuşturucu kaynakla çalışma yapılmaz. 50 kilogramdan az patlayıcı madde bulunan depolara ana yoldan 90 derecelik bir, daha çok patlayıcı madde bulunan depolara 90 derecelik iki    dirsek oluşturan yolla girilmeli ve patlayıcı madde deponun son kısmına konulmalıdır. Bir patlama olasılığına karşı, patlayıcı madde depolarının    karşısına, dirseklerden en az üç metre derinlikte hız kesici cepler    yapılmalıdır. Yeraltı deposunda, sıcaklığın 8 dereceden aşağı ve 30    dereceden yukarı olmaması sağlanır. Patlayıcı madde dağıtımı, depo çıkışındaki özel bir cepte yapılır ve buralarda statik elektrik boşalmasına karşı gereken tedbirler alınır.

6.4. Patlayıcı maddeler özel sandıklar içinde taşınır ve bu sandıkların içine başka bir madde    konulamaz. Kapsüllerle diğer patlayıcı maddeler aynı kap içinde bir arada    bulundurulamaz ve taşınamaz.

6.5. Ateşleyici, manyeto ve sandıkların anahtarlarını kendi üzerinde bulundurur. Ateşleyicinin    vücudundaki statik elektriğin boşaltılması için gerekli tedbirler alınır. Bir kişinin taşıyabileceği patlayıcı     madde miktarı 10 kilogramı geçemez.

6.6. Patlayıcı madde depolarında, patlayıcı madde ve bu maddelerin tüketim kaydı tutulur.

6.7. Patlayıcı madde    lağım deliği iyice temizlendikten ve gerekli hallerde yastık maddesi    yerleştirildikten sonra doldurulur ve sıkılandıktan sonra ateşlenir.    Sıkılama maddesinin boyu 40 santimetreye kadar olan kartuşlar için 35    santimetredir. Fazla her kartuş için, kartuş boyunun yarısı kadar, sıkılama    maddesi eklenir. Patlayıcı maddenin boyu, delik derinliğinin yarısını     geçemez. Artan boşluk, sıkılama maddesiyle doldurulur. Sorumlu kişiler,    sıkılama madde ve gereçlerini ateşleme yerinin yakınında bulundururlar.    Lağım deliklerinin doldurulması ve sıkılanması, bizzat ateşleyici veya onun    gözetim ve sorumluluğu altında bu konuda deneyimli usta veya çalışan    tarafından yapılır. Kartuşlar lağım deliklerine şekillerinin bozulmamasına    özen gösterilerek zorlanmadan sokulur. Sıkılama iletken olmayan özel çubuklarla    yapılır. Fitiller ve kapsüller özel kapsül pensesiyle sıkıştırılır. Kapsüller kartuşlara ateşleme yapılacağı sırada yerleştirilir ve lağım delikleri    ancak ateşlenecekleri zaman doldurulur.

6.8. Kapsül tellerinin uçlarının temizlenmesi, birbirlerine ve ateşleme tellerine bağlanması ve    ateşlenmesi işini bizzat ateşleyici yapar. Lağım atılacak yeri en son    ateşleyici terk eder. Beşten çok lağımın aynı zamanda ateşlenmesi seri    halinde elektrikle yapılır. Yanıcı ve parlayıcı gazlar bulunan tozların    yanması ve patlaması tehlikesi olan ocaklarda, fitille ateşleme yapılamaz.

6.9. Elektrikli kapsülle ateşleme yapılan yerlerde    lağım deliklerine teknik amonyum nitratın doldurulmasında kullanılan    pnömatik ve mekanik araçlar uygun biçimde topraklanır. Doldurulacak lağım    sayısı, elektrikli ateşleme aracının patlatabileceği kapsül sayısının    yarısını geçemez. Ateşlemeden önce, bütün bağlantılar gözden geçirilir ve    özel ölçüm aygıtları ile devre kontrolü yapılır.

6.10. Gerekli çevre güvenliği alınmadan ateşleme    yapılmaz.

6.11. Lağım atıldıktan sonra, elektrikli ateşlemede en az 5 dakika, fitil veya benzeri ateşlemede 1 saat geçmeden ve yetkili kimseler tarafından dikkatle muayene edilip tehlike kalmadığı  bildirilmedikçe ateşleme alanına kimsenin girmesine izin verilmez. Lağım    deliğinde patlamamış patlayıcı maddenin kaldığı veya bundan kuşkulanıldığı     takdirde, ortamın güvenliği sağlanıncaya kadar ateşleme alanına kimse giremez. Patlamamış patlayıcı madde artıkları, bir sorumlu kişinin    gözetiminde, mümkünse o lağımı delen çalışan tarafından, patlamamış lağım    deliğinin en az 30 santimetre yakınında, ona paralel başka bir delik    delinip doldurularak ateşlenir. Delinme, doldurulma, ateşleme ve pasanın kaldırılması sırasında, çalışma alanında, görevlilerden başkasının    bulunması yasaktır. Patlamamış kartuş ve kapsüller bulunması ihtimaline    karşı, pasalar elle kaldırılır ve kartuş ve kapsüller aranır; bulunamadığı  takdirde, bu pasanın doldurulduğu araba, katarlara bağlanmaz. Bu arabaların üzerine tehlike işareti konur; güvenlik tedbirleri altında tek olarak ocak dışına çıkarılır; dikkatle boşaltılır ve bulunacak patlayıcı maddeler ambara teslim edilir. Ateşleyici, lağım deliğinde kalan patlamamış  patlayıcı maddeleri zararsız hale sokamazsa, bacadaki çalışmayı durdurur;  kendisinden sonraki vardiya ateşleyicisine durumu bildirerek bacayı teslim    eder ve sorumlu kişilere gerekli bilgileri bizzat verir.

6.12. Patlayıcı maddelere ilişkin yönerge: Patlayıcı maddelerin taşınması ve depo edilmesine ilişkin esaslar    hususunda, ilgili mevzuat hükümlerinin de göz önünde tutulduğu ve aşağıdaki    ayrıntıları kapsayan bir yönerge hazırlanır. Bu Yönergede;

a) Patlayıcı madde depolarının yerini gösterir planlar,

b) Ateşleyiciler ile patlayıcı madde depolarına girmeye yetkili çalışanların listesi,

c) Patlayıcıları nem, bozulma ve donmaya karşı korumak için alınacak tedbirler,

ç) Patlayıcı madde tüketim planı,

d) Tecrit (ayırma) tedbirleri,

e) Havalandırma,

f) Patlama ve yangına karşı alınacak tedbirler,

g) Yangın halinde gaz ve dumanların boşaltılması,

ğ) Patlayıcı maddelerin taşınmasına dair kuralları,

ile ilgili hususlar yer alır.

7. Kimyasal ve radyoaktif maddeler

7.1. Kimyasal maddelerin kullanıldığı çalışmalarda    çalışanların sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için, bu Yönetmelik hükümleri ile 12/8/2013 tarihli ve 28733 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan    Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Tedbirleri Hakkında Yönetmelik hükümleri dikkate alınır.

7.2. Radyoaktif maden ve minerallerin arama, üretim    ve çıkarılmasıyla ilgili çalışmalarda bunların zararlı etkilerini giderici    önleyici ya da koruyucu tedbirler alınır.

8. Ulaşım yolları

8.1. Çalışma yerlerine    güvenli bir şekilde ulaşabilmek ve acil bir durumda hızlı ve güvenli bir     şekilde bu yerleri terk edebilmek için ulaşım yolları sağlanır.

8.2. Merdivenler, yükleme platform ve rampaları dahil bütün ulaşım yolları,     yayalar veya araçlar için kolay, güvenli ve uygun geçişi sağlayacak, uygun    eğimde ve yakınındaki çalışanları tehlikeye düşürmeyecek şekilde hesaplanır,    boyutlandırılır ve yapılır.

8.3. Yayaların    kullandığı ve/veya araçlarla malzeme taşımada kullanılan yollar, kullanıcı     sayısına ve işyerinde yapılan işin özelliğine uygun boyutlarda olmalıdır.  Madenin  üretim yöntemi ve teknik özellikleri göz önünde bulundurularak çalışanların    çalışma yerlerine ulaşmaları için gerekli teçhizat, donanım ve araç    sağlanır. Malzeme    taşınan yollarda yayalar için yeterli güvenlik mesafesi bırakılır.

8.4. Araç trafiğine açık yollar ile kapılar, yaya geçiş yolları, koridorlar ve merdivenler arasında    yeterli mesafe bulunur.

8.5. Çalışanların korunması amacıyla araç yolları ve geçişler açıkça işaretlenir ve yeterli    düzeyde aydınlatılır.

8.6. Çalışma sahasında motorlu taşıtlar ve araç trafiğinin bulunması durumunda, trafik kurallarına    uygun düzenleme yapılır.

8.7. Yaya yolları ve taşıma yolları dahil tüm ulaşım yollarında gidiş gelişi zorlaştırıcı engeller ve malzeme döküntüleri bulunmaması sağlanır.

9. Taşıma ile ilgili hususlar

9.1. Kurtarma işleri    gibi özel durumlar hariç olmak üzere çalışanlar sadece insan taşımak için    imal edilmiş araçlarla taşınır. Bu taşıtlarda gerekli hız limitleri    belirlenerek bu limitlere uyulması sağlanır ve bu taşıtlar sağlık ve    güvenlik açısından uygun durdurma tertibatıyla donatılır.

9.2. Ocakta kullanılan tüm mobil ekipmanlar görünürlüğü ve hareket yönünün ayırt edilmesini sağlayacak gerekli işaret lambalarıyla donatılır. Lokomotiflerin önünde beyaz veya sarı, son arabanın arkasında da kolay görülür kırmızı bir işaret lambası bulundurulur.

9.3. Konveyörlerin tehlikeli kısımları, özellikle    baş ve kuyruk tamburları, uygun ve güvenlikli bir koruyucu altında bulundurulur. Konveyörlerin eğimi, konveyörler üzerinde taşınan madde veya malzemenin kayması sonucu tehlike meydana getirebilecek derecedeyse, bu tehlikeyi önleyecek özel tedbirler alınır.

9.4. Konveyörler, makiniste işaret vermek üzere işaretleşme araçlarıyla veya herhangi bir noktada durdurabilecek bir düzenle donatılır. Bu araçlar çalışırken bir sorumlunun sürekli gözetimi altında bulundurulur.

9.5. Uyumlaştırılmış ulusal standartlara ve yapılan    işe uygun taşıyıcı halatlar kullanılır. Halatlar ve halat tellerinin uygun    testleri yapılır. Halatlar ve halat telleri, her kullanım öncesinde kontrol    edilir ve periyodik olarak bakımları yapılır.

10. Açık alandaki    çalışmalar

10.1. İşyerindeki açık çalışma yerleri, yollar ve çalışanların kullandığı diğer açık alanlar yaya    ve araç trafiğinin güvenli bir şekilde yapılmasını sağlayacak şekilde    düzenlenir.

10.2. Açık çalışma alanları gün ışığının yeterli olmadığı hallerde uygun şekilde aydınlatılır.

10.3. Açık alanda yapılan çalışmalarda aşağıdaki düzenlemeler yapılır:

a) Çalışanlar, olumsuz    hava koşullarına ve gerekli hallerde cisim düşmelerine karşı korunur.

b) Gürültü, gaz, buhar, toz veya güneş gibi dış etkilerin olumsuz sonuçlarından çalışanların    korunması sağlanır.

c) Çalışanlar, herhangi bir tehlike durumunda işyerini hemen terk edebilmeli veya kısa sürede    yardım alabilmelidir.

ç) Çalışanların kaymaları veya düşmeleri önlenir.

11. Tehlikeli alanlar

11.1. Tehlikeli alanlar açıkça görülebilir şekilde işaretlenir ve gerekli olduğu durumlarda etrafı     engellerle çevrilir.

11.2. Yapılan işin özelliği nedeniyle malzeme veya çalışanların düşmesi dahil risk bulunan    tehlikeli alanlara, görevli olmayan kişilerin girmesi uygun araç ve    gereçlerle engellenir.

11.3. Merdivenler ve yüksekte çalışma gerektiren yerlerde çalışanların güvenliğini sağlamak    üzere gerekli bütün tedbirler alınır.

11.4.Tehlikeli alanlara girme yetkisi olan kişilerin korunması için uygun    tedbirler alınır.    

11.5.Silo ve kuyu gibi yerlere gerekli güvenlik tedbirleri alınarak girilir. Dik damarlardaki çalışma yerlerinde parça düşmelerine karşı gerekli güvenlik    tedbirleri alınır. Lağım atılmaları vb. nedenlerle çalışmaların durdurulup    çalışanların dışarıya çıkarıldığı hallerde, kuyu denetlenerek sağlık ve    güvenlik yönünden yeterli olduğu tespit edilmeden hiç kimsenin kuyuya    inmesine izin verilmez.             

11.6.Ocaklara kesici ve yaralayıcı alet, silah veya alkollü içki sokulamaz.     

12.Yeraltı ve yüzey suları

12.1 İşletmelerin yeraltı ve yerüstü çalışmalarında suların meydana getireceği tehlikelere karşı gerekli sağlık ve güvenlik tedbirleri alınır.

13. Kaçış yolları ve imdat çıkışları

13.1. Herhangi bir tehlike durumunda, tüm çalışanların işyerini derhal ve güvenli bir şekilde    terk edebilmeleri için gerekli tedbirler alınır.

13.2. Acil çıkış yolları doğrudan dışarıya veya güvenli bir alana veya toplanma noktasına veya    tahliye noktasına açılır ve çıkışı önleyecek hiçbir engel bulunmaz.

13.3. Acil çıkış yollarının ve kapılarının sayısı, boyutları ve yerleri yapılan işin    niteliğine, işyerinin büyüklüğüne ve çalışanların sayısına uygun olması sağlanır.

13.4. Acil çıkış kapıları dışarıya doğru açılır. Acil çıkış kapıları; acil durumlarda    çalışanların hemen ve kolayca açabilecekleri şekilde olur.

13.5. Acil çıkış kapıları kilitli olmaz. Acil çıkış yolları ve kapıları ile buralara açılan    yol ve kapılarda çıkışı zorlaştıracak hiçbir engel bulundurulmaz.

13.6. Aydınlatılması gereken acil çıkış yolları ve kapılarında elektrik kesilmesi halinde    yeterli aydınlatmayı sağlayacak yedek aydınlatma sistemi bulunur.

13.7. Acil çıkış yolları ve kapıları Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde    işaretlenir.

14. Arama, kurtarma ve tahliye

14.1. İşyerlerinde Acil    Durumlar Hakkında Yönetmeliğe uygun olarak, çalışanlar herhangi bir acil    durumda nasıl davranmaları gerektiği konusunda eğitilirler. Arama, kurtarma ve tahliye konusunda yeterli sayıda destek elemanı görevlendirilir. İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında    Yönetmeliğin 11 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamında destek elemanı görevlendirme zorunluluğunun 10‘dan    az olduğu ve çalışan sayısının da 10‘dan az olduğu ocaklarda en az 10    çalışanın konu ile ilgili eğitim alması sağlanır. Arama, kurtarma ve    tahliye için kullanılacak ekipmanlar, kolayca ulaşılabilecek uygun yerlerde    kullanıma hazır durumda bulundurulur ve Sağlık ve Güvenlik İşaretleri    Yönetmeliğine uygun olarak işaretlenir.

14.2. Kaçışın zor    olduğu, zaman aldığı veya sağlığa zararlı havanın solunabileceği veya    oluşabileceği yerlerde, temiz hava sağlayan taşınabilir solunum cihazları     bulundurulur. Bu cihazlar en kısa sürede ve kolaylıkla ulaşılabilir ve kullanıma hazır şekilde muhafaza edilir.

14.3. Yer altı ve yerüstü  maden işyerlerinde arama, kurtarma ve tahliye ekiplerinin hızlı ve etkili    bir şekilde müdahale edebilmesi için uygun bir kurtarma istasyonu kurulur.    Ancak, yarıçapı en çok 50 kilometre olan alan içinde bulunan maden    işyerleri, merkezi bir yerde, ortaklaşa bir kurtarma istasyonu    kurabilirler. Bu hüküm, aynı işyerinin çeşitli ocakları için de geçerlidir. İşyerleri, bu istasyonun kuruluş     ve yönetim giderlerini, çalıştırdıkları çalışanların sayısına göre    aralarında paylaşırlar.

15. Güvenlik tatbikatları: İşyerlerinde güvenlik tatbikatları yapılır ve düzenli    aralıklarla tekrar edilir. Bu tatbikatların amacı, acil durum ekipmanının    kullanılması veya işletilmesi dahil acil durumlarda özel görevi bulunan çalışanların eğitim ve becerilerinin kontrol edilmesidir. Görevli çalışanlara, uygun yerlerde, bu ekipmanların doğru bir şekilde kullanılması veya işletilmesi hususunda da tatbikat yaptırılır. Tatbikatta kullanılan bütün acil durum ekipmanı test edilir, temizlenir ve yeniden dolumu yapılır veya yenilenir. Kullanılan bütün taşınabilir ekipmanlar muhafaza edildikleri yerlerine geri konulur.

16. İlk yardım

16.1. İlk yardım ekipmanları, çalışma şartlarının    gerektirdiği her yerde bulundurulur ve yapılan işin özelliğine uygun olur. İlk yardım ekipmanları, uygun bir şekilde işaretlenir ve kolay ulaşılabilir    yerlerde bulundurulur.

16.2. İşyerinin büyüklüğü, yapılan işin niteliği ve    kaza riskine göre işyerinde bir ya da daha fazla ilk yardım odası bulunur. Bu odalarda, kaza halinde yapılacak işleri belirten ilk yardım talimatı     kolay görülebilecek şekilde asılır. 

16.3. İlk yardım odaları yeterli ilk yardım malzeme    ve ekipmanı ile teçhiz edilir ve sedyeler kolay erişilebilir yerlerde bulundurulur. Bu yerler Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliğine uygun     şekilde işaretlenir.

16.4. İlkyardım konusunda 22/5/2002 tarihli ve    24762 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan İlkyardım Yönetmeliği esaslarına göre destek elemanı görevlendirilir.

17.    Doğal ve suni aydınlatma

17.1. Çalışanların sağlık ve güvenliği için her işyerinin yeteri kadar aydınlık olması sağlanır.

17.2. Çalışanların sağlık ve güvenliğinin korunması     için işyerlerinin mümkün olduğunca doğal ışık alması sağlanır ve hava     şartları göz önünde bulundurularak suni aydınlatma ile donatılır.

17.3. Çalışılan yerlerdeki ve geçitlerdeki aydınlatma tesisatı, çalışanlar için risk oluşturmayacak tipte olur ve    uygun şekilde yerleştirilir.

17.4. Aydınlatma sistemindeki herhangi bir arızanın    çalışanlar için risk oluşturabileceği yerlerde acil ve yeterli aydınlatmayı     sağlayacak yedek aydınlatma sistemi bulunur. Bunun mümkün olmadığı     durumlarda, çalışanlara kişisel aydınlatma araçları verilir.

17.5. Aydınlatma tesisatı;     işlemlerin kontrol ve kumanda edildiği alanların, kaçış yollarının, yükleme    alanlarının ve tehlikeli alanların, sürekli aydınlık olmasını sağlayacak     şekilde yapılır. Bu aydınlatma, çalışmaların sürekli olmadığı işyerlerinde,    çalışanların bulunduğu sürece yapılır.

18. Gürültü, titreşim ve toz

18.1. Çalışanların, gürültü, titreşim ve tozun    zararlı etkilerinden korunması için 28/7/2013 tarihli ve 28721 sayılı Resmî    Gazete‘de yayımlanan Çalışanların Gürültü İle İlgili Risklerden    Korunmalarına Dair Yönetmelik ile 22/8/2013 tarihli ve 28743 sayılı Resmî    Gazete‘de yayımlanan Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden    Korunmalarına Dair Yönetmelik ile beraber Bakanlıkça çıkarılan tozla    mücadeleyle ilgili mevzuat hükümleri dikkate alınır.

19. Hafriyat dökme yerleri ve atık sahaları:     Hafriyat dökme yerleri, atık yığınları ve sahaları ile çöktürme havuzları,     sağlam ve dayanıklı olmalı, çalışanların sağlığını ve güvenliğini tehlikeye    düşürmeyecek şekilde tasarlanmalı, inşa edilmeli, işletilmeli ve bakımı     yapılmalıdır.

20.    Sıhhi tesisler

20.1. Soyunma yerleri, elbise dolapları

20.1.1. Çalışmaları sırasında özel iş elbiseleri    giymek durumunda olan çalışanlar için uygun soyunma yerleri sağlanır. Soyunma yerleri kolaylıkla ulaşılabilecek yerlerde ve yeterli büyüklükte    kurulur ve buralarda oturma yerleri bulunur.

20.1.2. Soyunma odaları yeterince geniş olur ve    burada her çalışan için çalışma saatleri içinde elbiselerini koyabilecekleri    kilitli dolaplar bulunur. Nemli, tozlu, kirli ve benzeri işlerde veya    tehlikeli maddelerle çalışılan yerlerde, iş elbiseleri ile harici    elbiselerin ayrı yerlerde saklanabilmesi için, elbise dolapları yan yana    iki bölmeli olur veya iki ayrı elbise dolabı verilir. Islak iş     elbiselerinin kurutulabilmesi için gerekli imkanlar sağlanır.

20.1.3. Kadınlar ve erkekler için ayrı soyunma    yerleri olmalıdır.

20.1.4. Soyunma yeri gerekmeyen işyerlerinde    çalışanların elbiselerini koyabilecekleri uygun bir yer sağlanır.

20.2. Duşlar ve lavabolar         

20.2.1. Yapılan işin veya sağlıkla ilgili nedenlerin gerektirmesi halinde çalışanlar için uygun duş tesisleri yapılır. Duşlar kadın ve erkek çalışanlar için ayrı ayrı olur.

20.2.2. Duşlar çalışanların rahatça yıkanabilecekleri genişlikte ve uygun hijyenik şartlarda olur. Duşlarda    sıcak ve soğuk akan su bulunur.

20.2.3. Duş tesisi gerektirmeyen işlerde, çalışma    yerlerinin ve soyunma odalarının yakınında, gerekiyorsa akar sıcak suyu da    bulunan lavabolar bulunur. Lavabolar erkek ve kadın çalışanlar için ayrı     ayrı olur.

20.3. Çalışma yerlerine, dinlenme odalarına,    soyunma yerlerine, duş ve yıkanma yerlerine yakın yerlerde yeterli sayıda    tuvalet ve lavabo bulunur. Tuvalet ve lavabolar erkek ve kadın çalışanlar    için ayrı ayrı olur. Yeraltı ocaklarının, bu bölümde sözü edilen sıhhi    tesisleri yerüstünde bulunabilir.

21. Yerüstü yardımcı tesislerine ilişkin özel hükümler

21.1. İşyerleri, muhtemel çevre şartlarına    dayanabilecek şekilde tasarlanır, inşa edilir, kurulur, işletilir, kontrol    edilir ve bakımı yapılır. İşyerleri, kullanım amacına uygun yapıda ve    sağlamlıkta olur.

21.2. Zeminler, duvarlar, tavanlar ve çatılar

21.2.1. İşyerlerinde, taban döşeme ve kaplamaları     sağlam, kuru ve mümkün olduğu kadar düz ve kaymaz bir şekilde olmalı,     tehlikeli eğimler, çukurlar ve engeller bulunmamalıdır. İşyerinde yapılan    işin niteliği ve çalışanların yaptıkları iş dikkate alınarak işyeri    bölümleri ısıya karşı uygun şekilde yalıtılır.

21.2.2. İşyerlerinde, taban döşeme ve kaplamaları,  duvarlar ve tavan, uygun hijyen şartlarını sağlayacak şekilde temizlemeye elverişli malzemeden yapılır.

21.2.3. İşyeri binaları, avlular, geçitler, yollar    veya benzeri yerlerde bulunan saydam veya yarı saydam duvarlar ile    özellikle camlı bölmeler; güvenli malzemeden yapılır, açık bir şekilde    işaretlenir veya çarpma ve kırılmaya karşı uygun şekilde korunur.

21.2.4. Yeterli sağlamlıkta olmayan çatılara çıkılmasına ve buralarda çalışılmasına, güvenli çalışmayı sağlayacak ekipman olmadan izin verilmez.

21.3. Çalışma yeri boyutları ve hava hacmi ve çalışma yerinde hareket serbestliği

21.3.1. Çalışma yerinin taban alanı, yüksekliği ve    hava hacmi, çalışanların rahat çalışmaları, sağlık ve güvenliklerini riske    atmadan işlerini yürütebilmeleri için yeterli olmalıdır.

21.3.2. Çalışanın işini yaptığı yerde rahat hareket edebilmesi ve işini güvenli bir şekilde yapabilmesi için yeterli serbest    alan bulunur.

21.4. Pencereler

21.4.1.Pencereler, tavan pencereleri ve havalandırma araçları; açılıp kapanması, ayarlanması ve sabitleştirilmesi    güvenli olacak şekilde tasarlanır ve yapılır. Bunlar, açık olduklarında    çalışanlar için herhangi bir tehlike arz etmeyecek şekilde yerleştirilir.

21.4.2. Pencereler ve tavan pencereleri, risk    meydana getirmeyecek şekilde temizlenebilir olmalıdır.

22.5. Kapılar ve girişler

22.5.1. Kapılar ve girişlerin yeri, sayısı ve    boyutları ile yapıldıkları malzemeler, kullanıldıkları odalara, alanlara,    kullanım amaçlarına ve çalışanların rahatça girip çıkmalarına uygun    olmalıdır.

22.5.2. Saydam kapıların üzeri kolayca görünür  şekilde işaretlenir.

22.5.3. Her iki yöne açılabilen kapılar saydam  malzemeden yapılır veya karşı tarafın görülmesini sağlayan saydam kısımları     bulunur.

22.5.4. Saydam veya yarı saydam kapıların  yüzeyleri, çalışanlar için tehlike meydana getirmeyecek şekilde güvenli    malzemeden yapılmalı veya kırılmalara karşı korunmalıdır.

22.5.5. Raylı kapılarda raydan çıkmayı ve    istenmeyen şekilde devrilmeyi önleyecek güvenlik sistemi bulunur.

22.5.6. Yukarı doğru açılan kapılarda istenmeyen şekilde aşağı düşmeyi önleyecek güvenlik sistemi bulunur.

22.5.7. Kaçış yollarında bulunan kapılar uygun  şekilde işaretlenir. Bu kapılar yardım almaksızın her zaman ve her durumda    içeriden açılabilir özellikte olur.

22.5.8. Araçların geçtiği geçit ve kapılar    yayaların geçişi için güvenli değilse bu mahallerde yayalar için ayrı geçiş     kapıları bulunur, bu kapılar açıkça işaretlenir ve bu kapıların önlerinde    hiçbir engel bulundurulmaz.

22.5.9. Mekanik kapılar çalışanlar için kaza riski    taşımayacak şekilde çalışır. Bu kapılarda kolay fark edilebilir ve    ulaşılabilir, acil durdurma cihazları bulunur ve herhangi bir güç    kesilmesinde, otomatik olarak açılır olmaması durumunda, kapıların el ile    de açılabilir olması sağlanır.

22.5.10. Herhangi bir yere girişi    engellemek için zincir veya benzeri araçlar kullanıldığında, bunlar açıkça    görülebilir olmalı ve buralara yasaklama veya uyarıyı belirten uygun    işaretler konulmalıdır.

22.6. Kapalı işyerlerinin havalandırılması

22.6.1. Kapalı işyerlerinde çalışma şekline ve    çalışanların yaptıkları işe göre, ihtiyaç duyacakları yeterli temiz hava    bulunması sağlanır. Cebri havalandırma sistemi kullanıldığında sistemin her    zaman çalışır durumda olması sağlanır. Havalandırma sisteminin çalışmaması     durumunda arızayı bildiren uyarı sistemi bulunur.

22.6.2. Suni havalandırma sistemlerinde hava akımı,  çalışanları rahatsız etmeyecek şekilde olur. Çalışma ortamı havasını     kirleterek çalışanların sağlığına zarar verebilecek artık ve pislikler    derhal dışarı atılır.

22.7. Ortam sıcaklığı

22.7.1. Çalışılan ortamın sıcaklığı çalışma şekline  ve çalışanların harcadıkları güce uygun olmalıdır.

22.7.2. Dinlenme yerleri, soyunma yerleri, duş ve    tuvaletler, bekleme yerleri, yemekhaneler, kantinler ve ilk yardım odaları     kullanım amacına göre yeterli sıcaklıkta olmalıdır.

22.7.3. İşyerinin ve yapılan işin özelliğine göre pencereler, çatı aydınlatmaları ve cam kısımlar güneş ışığının olumsuz    etkilerini önleyecek şekilde olmalıdır.

22.8. Dinlenme yerleri

22.8.1. Yapılan işin özelliği nedeniyle çalışanların sağlığı ve güvenliği açısından gerekli hallerde veya 10 ve    daha fazla çalışanın bulunduğu işyerlerinde uygun bir dinlenme yeri    sağlanır. İş aralarında uygun dinlenme imkanı bulunan büro ve benzeri    işlerde ayrıca dinlenme yeri aranmaz.

22.8.2. Dinlenme yerleri yeteri kadar geniş olmalı ve buralarda çalışanlar için yeterli sayıda arkalıklı oturma yerleri ve    masalar bulundurulmalıdır.

22.8.3. Dinlenme yerlerinde sigara içmeyenleri  sigara dumanından korumak üzere gerekli düzenleme yapılır.

22.8.4. Çalışma süresince, işin gereği olarak    düzenli ve sık ara veriliyorsa ve ayrı bir dinlenme yeri yoksa çalışanların    sağlığı ve güvenliği açısından gerekli olan hallerde, bu aralarda    çalışanların dinlenebileceği uygun yerler sağlanır. Bu yerlerde sigara    içmeyenleri sigara dumanından korumak üzere gerekli düzenleme yapılır.

23. Gebe ve emziren kadınlar: Gebe ve emziren kadınlar için 16/8/2013 tarihli ve 28737 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan    Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve    Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik hükümleri dikkate alınır.

24. Engelli çalışanlar: Engelli çalışanların çalıştığı işyerlerinde bu çalışanların durumları dikkate alınarak gerekli düzenleme yapılır. Bu düzenleme özellikle engelli çalışanların doğrudan çalıştığı yerler ile kullandıkları kapılar, geçiş yerleri, merdivenler, duşlar, lavabolar ve tuvaletlerde yapılır.

EK- 2

YERÜSTÜ    MADEN İŞLERİNİN YAPILDIĞI İŞYERLERİNDE UYGULANACAK ASGARİ ÖZEL HÜKÜMLER  

1. İşletme

1.1. İşyerinde yapılacak çalışmalar sağlık ve    güvenlik dokümanında belirtilen toprak kayması veya çökmesi riski ile    ilgili hususlar dikkate alınarak planlanır. Kazı yüzeyleri ve şevlerin    eğimi ve yüksekliği zeminin yapısına ve sağlamlığına ve uygulanan çalışma    yöntemlerine uygun olur.

1.2. Her çalışma öncesinde, çalışma mahallinden ve    nakliyat yollarından daha üst seviyelerdeki şevlerde ve kazı yüzeylerinde    toprak ve kaya düşmelerine karşı gerekli kontroller yapılır. Gerekli    yerlerde ölçümleme işleri de yapılır.

1.3. Düz ve meyilli yüzeylerdeki çalışmalar,    zeminin sağlamlığını ve dengesini bozmayacak şekilde yapılır.

1.4. Çalışma yapılan her kademeye ait en az bir    adet çalışma yolu olur.

1.5. Kademe ve nakliyat yolları kullanılan araçlara    uygun sağlamlıkta olur. Buralar araçların güvenli hareket edebileceği    özellikte yapılır ve bakımları sağlanır.

1.6. Döküm sahası, kademe gibi iş makinelerinin    düşme tehlikesi olan yerlerde yeterli yükseklikte güvenlik bariyerleri    yapılır.

1.7.    Kazı yapılan ve lağım atılan kademe cepheleri, şantiyeler çalışanların    geçtiği bunlara yakın yollar, taşıma yolları, kitle ve blok kayması ve    parça düşmesi olasılığı yönünden sürekli olarak denetlenir. Varsa tehlike    giderilmeden bu işle görevlendirilen çalışanlardan başkası buralarda    çalıştırılmaz.

1.8. Yıldırım düşmesi tehlikesi varsa; elektrikli    kapsülle ateşleme yapılan açık ocaklarda, lağım delikleri gerekli tedbirler    alınmadan doldurulmaz. Tehlike lağımın doldurulması sırasında meydana    gelmişse doldurma işlemi derhal durdurulup, patlamanın olağan etki alanı     dışına çıkılır ve tehlike geçinceye kadar bu alana kimsenin girmemesi için    gerekli tedbirler alınır. Ek-1‘de yer alan patlayıcı maddelere ilişkin    yönergede bu maddede yer alan hususlar da belirtilir.

1.9. Ateşlemelerden ve donmaları izleyen arazi gevşemesi    kar, yağmur vb. doğal olaylardan sonra, yeniden işe başlamalarda, kademe    yüzleri ve çevresi bu işe ayrılmış deneyimli çalışanlar tarafından    yukarıdan başlanıp aşağıya doğru sürdürülmek suretiyle çatlak sökümü    yapılarak temizlenir. Bu çalışmalar      gerekli iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri alınarak yapılır.

1.10. Kazı ya da lağımlarla oyularak kademe alınlarının askıya alınması (ters ıskarpa) suretiyle çalışılması yasaktır.

   1.11. Elle kazı ve yükleme yapılan açık    ocaklarda kademe yüksekliği 3 metreyi geçemez. Bu ocaklarda şev açısı ise,    jeolojik ve yapısal özellikler de dikkate alınarak, sağlam arazide 60    dereceyi, çöküntülü ve ezik arazide, kum, çakıl ve dere tortuları olan    yerlerde, killi tabakalarda, ayrışıma uğramış kalkerlerde, parçalanmış volkanik taş ve tüflerde 45 dereceyi, kaygan ve sulu yerlerde 30 dereceyi    geçemez.               

1.12. Açık işletmelere ilişkin yönerge: Kazıcı ve doldurucu makinaların    çalıştırıldığı veya derin lağım deliklerinin uygulandığı işyerlerinde    ilgili mevzuat hükümlerinin de göz önünde tutulduğu ve aşağıdaki    ayrıntıları kapsayan yönerge hazırlanır. Bu Yönergede;

a)    Kademelere verilecek en çok yükseklik,

b)    Güvenle çalışmaya imkan verecek kademe düzlüğü, genişliği,

c)    Çalışılan yerin özelliğine, jeolojik, tektonik yapısına ve fiziksel    özelliğine göre kademelere verilmesi gereken şev derecesi,

ç) Lağım    atılacak yerin özelliğine göre, lağım derinliği, lağım aralıkları ve lağım    deliğiyle kademe yüzünün dibi arasındaki uzaklık ve buna göre konulması     gereken patlayıcı madde miktarı,

d)    Ateşleme sırasında çalışanların ve makinaların güvenlikleri için alınması     gereken tedbirler,

e)    Makinaların çalışma koşulları, manevra yerleri, yükleme, taşıma ve boşaltma    işlerinde uygulanacak güvenlik tedbirleri,

f)    Patlayıcı madde doldurma, sıkılama ve ateşleme sırasında alınacak güvenlik    tedbirleri,

g)    Çalışma yerlerine görevlilerden başkalarının girmesine karşı tedbirler,

ğ)     Patlayıcı maddelerin depolanması, kullanılacakları yere güvenli biçimde    taşınmaları ve kullanılmalarına ilişkin tedbirler,

gibi    hususlar yer alır.

EK- 3

YERALTI    MADEN İŞLERİNİN YAPILDIĞI İŞYERLERİNDE UYGULANACAK
    ASGARİ ÖZEL HÜKÜMLER  

1. Yeraltı çalışma planları (imalat haritası)

1.l. Yeraltı çalışmalarını açıkça gösterecek    ölçekli bir yeraltı çalışma planı hazırlanır. Yollar, üretim alanları ile    çalışmayı ve güvenliği etkileyebileceği beklenen diğer özellikler bu planın    üzerinde gösterilir ve bu planlar kolayca ulaşılabilir şekilde muhafaza    edilir. Planlar sağlık ve güvenlik yönünden gerekli olduğu sürece saklanır.

1.2. Yeraltı çalışma planları en geç ayda bir    güncelleştirilir ve işyerinde bulundurulur.

1.3. Eski çalışma yerleri, ocak içinde veya    çevresinde su bulunması muhtemel tabakalar, faylar ve su kaynakları gibi    doğal ve arızi su birikintilerinin durumu, genişliği ve derinliğiyle ilgili    bütün bilgiler, ayrıntılı olarak imalat haritalarına işlenir.

2. Tüm yeraltı çalışmalarında, çalışanların kolayca    ulaşabileceği, birbirinden bağımsız ve güvenli yapıda en az iki ayrı yoldan    yerüstü bağlantısı bulunur. Bu yollar arasındaki topuk 30 metreden aşağı     olmaz, bu yolların ağızları aynı çatı altında bulundurulmaz.

3. Yeraltı çalışma yerleri ve yollar

3.1. Yeraltı çalışmalarının yapıldığı yerler,    çalışanların en az riskle çalışabilecekleri ve hareket edebilecekleri     şekilde yapılır, işletilir, teçhiz edilir ve bakımı sağlanır.

3.2. Yollar, çalışanların gidecekleri yerleri    kolayca bulabilecekleri şekilde işaretlenir.

3.3.    Taşıma elle veya bir mekanik araçla yapıldığı takdirde, yaya yolları galeri    tabanından en az 180 santimetre yükseklikte ve araçlarla galerinin yan    duvarlarından birisi arasında en az 60 santimetre mesafe kalacak şekilde    bırakılır.

3.4. Yaya yolu bırakılmasına imkan yoksa ve taşıma    sırasında çalışanların geliş ve gidişine veya çalışmasına izin verilmişse,    yolların yan duvarlarında, uygun aralıklarla, en az iki kişinin    sığabileceği yeterli boyutlarda cepler yapılır. Bu cepler boş ve temiz    tutulur ve kolayca görünür hale getirilir. Taşımanın bantlarla yapıldığı     yollar bu hükmün dışındadır.

3.5. Arabaların kancalandığı veya kancalarının    çözüldüğü yerlerde doldurma ve boşaltma merkezlerinde gerekli aydınlatma    yapılır ve galeri kesitleri çalışmaları tehlikeye sokmayacak şekilde boyutlandırılır.    

3.6. Taşıma    yollarında,  varageller ve kuyularda    malzeme taşınmasında kullanılan araçların ve özellikle katarların yoldan    kaçmalarını önlemek, çalışanların bu tehlikeli durumlardan korunmalarını     sağlamak üzere, gerekli sağlık ve güvenlik tedbirleri alınır.

3.7. Yeraltı     tesislerinde uygun işaretleşme sistemi kurulur.

4. Nakliyat

4.1. Taşıma araçları sürücülerin, kullanıcıların ve    civarda bulunan diğer çalışanların sağlık ve güvenliği için uygun şekilde    kurulur, çalıştırılır ve bakımı yapılır.

4.2. İnsan taşımasında kullanılan mekanik araçlar    uygun şekilde kurulur ve yazılı talimatlar uyarınca kullanılır.

4.3. Tek çıkarma sistemli kuyularda insan taşınması     süresince, malzeme taşınması yasaktır. İki çıkarma sistemli kuyularda    kompartımanların birinde insan taşınırken diğerinde malzeme taşınabilir.

4.4. Taşıma yollarındaki hava içinde patlamaya    neden olabilecek miktarda kömür tozu bulunan veya metan oranı % 0.3‘ü geçen    kömür ocaklarıyla kükürt tozu bulunan kükürt ocaklarında, elektrikli    lokomotifler kullanılmaz.

4.5. Kömür ve kükürt ocaklarında, benzinli    lokomotiflerin ve benzinle çalışan araçların kullanılması yasaktır. Dizel    lokomotiflerde egzoz gazlarının tehlikesine karşı, uygun sistemler    kullanılması zorunludur.

4.6. Freno ve vinçlerle taşıma yapılırken    çalışanların vinç ve varageller ile taşıma yapılan yollardan yürüyerek iniş     çıkışı yasaktır. Vinç ve varagellere ancak taşıma durdurulduğu zaman ve    saççının izni alınarak girilir. İlgililer, bu durumlarda, önceden, gerekli    güvenlik tedbirlerini alırlar.

4.7.    Ocaklarda kullanılacak mekanik taşıt sistemine, sistemin çalışmasına, özel    işaretleşme kurallarına, arabaların yönetimine ve durdurulmasına, arabalara    binmesine izin verilen kancacıların uymak zorunda oldukları kurallara,    yoldan çıkan ve devrilen arabaların yola konulmasında uygulanacak esaslara,    asılacak uyarı levhalarına ilişkin aşağıdaki ayrıntıları kapsayan ve ilgili    mevzuat hükümlerinin de göz önünde tutulduğu bir yönerge hazırlanır.    Yönerge ve yönergenin öngördüğü uyarı levhaları uygun yerlere asılır ve tüm    ocak personeline öğretilir. Çalışanların görebileceği yerlere asılır.    Bu Yönergede;

a) İnsan    taşıması sırasında alınacak güvenlik tedbirleri,

b)    Taşıma yapılan yerlerde uyulacak kurallar, görevlendirilen kişiler,

c) Elle    veya mekanik vasıtalarla taşımalar sırasında kullanılacak güzergahlar,

ç) Bakım    ve onarım gibi durumlarda görevlendirilecek kişiler,

d)    Zorunlu hallerde taşıma vasıtalarının hareketlerinin düzenlenmesi,    kancalama ve kanca kesilmesi ve durdurulması için gerekli araç ve gereçler,

e)    Nakliyat sırasında uygun kesit, ebat ve eğimde yolun bulunması ile ilgili    hususlar,

f) Hız    ile ilgili hususlar,

g) Freno    ve vinçlerle taşıma yapılırken çalışanların yürüyerek iniş çıkışı ile    ilgili gerekli güvenlik tedbirleri,

ğ) Her    kafeste veya kafesin her katında taşınabilecek çalışan sayısı ile kafesler    ve halatlarla ilgili güvenlik tedbirleri,

gibi    hususlar yer alır.

5. Kuyularda taşıma

5.1. Halatların veya bağlama düzeninin kopması,     kayması vb. durumlarda, kafeslerde ani düşmeleri önlemek üzere gerekli    tedbirler alınır.

5.2. Taşıma halatıyla kafes arasındaki bağlayıcı     parçaların (koşum düzeni) maruz kalabilecekleri dinamik çarpma ve    gerilmeler de hesaba katılmış olmak koşuluyla, yapımda uygulanacak güvenlik    katsayısı, kafesin taşıyacağı en çok statik yüke nazaran en az 12    olmalıdır. Güvenlik zincirleri kullanılması gerektiğinde, zincirler merkez    askı çubuğunun kopması olasılığına karşı, kafesin maruz kalacağı çarpmanın    olabildiğince hafif olmasını sağlayabilecek boyda olmalıdır. Halatların ve    karşı ağırlıkla kafes arasındaki bağlayıcı parçaların güvenliğini    sağlayacak gerekli tedbirler ayrıca alınır.

5.3. Taşıyıcı halatla kafes arasındaki koşum    düzeni, altı ayda en az bir kez, zincirler, ayırma kancaları ve diğer parçalar    sökülmek, parçaların kesitleri uygun aletlerle ölçülmek suretiyle aşınma,    pas ve çatlak bulunup bulunmadığı yönünden muayene edilir. Muayeneler ve    parça değiştirmeleri yetkililerin gözetimi altında yapılır. Bütün bağlama    düzeni, yapımcı firmanın taahhüt ettiği süre ve esaslar içerisinde kalmak    üzere, işletmenin çalışma koşullarına göre, sorumlu kişiler tarafından    belirlenecek bir devreden sonra değiştirilir. Bağlama ve koşum parçalarının    tamamının veya bir kısmının değiştirilmeleri halinde, hizmete konmadan    önce, uygun ve yeterli bir yükleme deneyiyle dayanıklılıkları ölçülür.    Muayene ve deneylerin sonuçları rapor defterine yazılır.

6. Doldurma istasyonları ve garajlar

6.1. Doldurma istasyonu ve lokomotif garajı, taşıma    yollarından ayrı olarak, yanmaz maddelerden yapılır. İstasyonlar, yeterli    biçimde aydınlatılır ve havalandırılır. Buraların açık alevli ışık    kaynaklarıyla aydınlatılması yasaktır.

6.2. Doldurma istasyonlarının hava dönüş yolu,    yangın anında zararlı gazların doğrudan ana hava dönüş yoluna gidebileceği    biçimde düzenlenir.

6.3. Akümülatörlü lokomotiflerin akümülatörlerinin    ocak içerisinde doldurulmaları ve değiştirilmeleri aşağıda belirtilen    koşullarda ve doldurma istasyonlarında yapılır:

a) Doldurma odaları ve istasyonları amaca uygun biçimde    donatılır.

b) Buralar iyice havalandırılır ve çıkan hava    doğrudan ana hava dönüş yoluna verilir.

c) Oda ve istasyonlar yanmaz malzemeden yapılır.

ç) Elektrolitle yapmalara karşı koruma tedbirleri    alınır.

d) Elektrik tesisatı bu gibi yerler için kabul edilir    tipten olur.

e) Aydınlatma armatörlerinin bakımı düzenli olarak    yapılır.

7. Tahkimat

7.1. Bütün yeraltı işlerinde, taş, toprak, kömür,    cevher vb. maddelerin kayma ve düşmelerini önlemek üzere, uygun ve yeterli    tahkimat yapılır. Tavanlar, yan duvarlar ve tahkimat düzenli olarak muayene    edilir. Çalışılan yerin güvenilir şekilde tahkimini, gereğinde derhal    onarımını, değiştirilmesini veya takviyesini sağlayacak tedbirler alınır.

7.2. Tahkimat, planlara ve yazılı talimatlara uygun    olarak yapılır ve bu talimatlar sorumlu kişilerin rapor defterinde    bulundurulur.

7.3. Galeriler zeminin sağlamlığı ve dayanıklılığı     açısından düzenli olarak kontrol edilir ve tahkimatların bakımı düzenli    olarak yapılır.

7.4.    Tahkimatın onarımı, değiştirilmesi, ileri alınması ve sökülmesi sırasında    gerekli güvenlik tedbirleri alınır.

7.5.    Tavanlarda ve yanlardaki boşluklar doldurulur ve sıkıştırılır. Bir daha    kullanılmayacak olan yollarda dolgu ile ilgili gerekli tedbirler alınır.

7.6.    Ocak grizulu veya damar kendi kendine yanmaya elverişli ise ayak arkası,     tavan veya yanlarda meydana gelen boşluklar sıkıca doldurulur ve diğer    sağlık ve güvenlik tedbirleri alınır.

7.7.    Yeraltı maden ocaklarında açık tutulması gereken her yerde tavan kendini    taşıyacak kadar sağlam olmadıkça tahkimat yapılması zorunludur. Tahkimat    yapılması zorunlu olan ocaklarda aşağıdaki ayrıntıları kapsayan ve ilgili    mevzuat hükümlerinin de göz önünde tutulduğu bir yönerge hazırlanır ve    çalışanların görebileceği yerlere asılır. Bu Yönergede;

a) Ocakta    tahkimat gerektiren her kısımda (ayak, tavan vb.) tahkimattan sorumlu    çalışanın belirlenmesi,

b)    Tahkimatın yapılması sırasında çevre güvenliğinin alınması,

c)    Çalışma yapılan her ayakta uygun nitelik, miktar ve ebatlarda tahkimat    malzemesinin bulunması,

ç)    Çalışılan yerin özelliğine, jeolojik, tektonik yapısına ve fiziksel ve    kimyasal özelliğine göre kademelere uygun tahkimat yapılması ile ilgili    gerekli tedbirler,

d)    Kendiliğinden yanmaya meyilli ve grizulu ocaklarda tahkimat yapılması ile    ilgili gerekli tedbirler,

e)    Güvenle çalışmaya imkan verecek arın düzlüğü ile ayak baş ve dibi    arasındaki hiza genişliği ilgili tedbirler,

f) Tavan    tahkimatının geri kazanılması,

g) Ayak    arkasının düşürülmesi,

ile    ilgili hususlar yer alır.

8. Havalandırma

8.1. Çalışma yapılan bütün yeraltı işletmelerinde    uygun havalandırma sağlanır. Üretime başlamadan önce, her ocakta, uygun bir    havalandırma sistemi kurulur. Ocaklarda;

a) Sağlığa uygun solunabilir hava sağlanması,

b) Ortamdaki patlama riskinin ve solunabilir toz    konsantrasyonunun kontrol altında tutulması,

c) Kullanılan çalışma yöntemi ve çalışanların    fiziki faaliyetleri dikkate alınarak çalışma şartlarına uygun hava    özelliklerinin sağlanması ve bu durumun sürdürülebilmesi için sürekli    havalandırma yapılması,

zorunludur.

8.2. 8.1 numaralı maddede belirtilen şartların    doğal havalandırma ile sağlanamadığı yerlerde, havalandırma bir veya daha    fazla mekanik sistemle sağlanır. Havalandırmanın sürekliliğini ve    kararlılığını sağlayacak tedbirler alınır. Mekanik havalandırma sistemi    kullanılan ocaklarda hava akımı mümkünse doğal hava akımı doğrultusunda    yönlendirilir. Havalandırma sistemlerinin devre dışı kalmaması için bu    sistemler devamlı surette izlenir ve istenmeyen devre dışı kalmaları     bildirecek otomatik alarm sistemi bulunur.

8.3. Havalandırma ile ilgili değerler periyodik    olarak ölçülür ve ölçüm sonuçları kaydedilir. Havalandırma sisteminin    detaylarını kapsayan bir havalandırma planı hazırlanır, periyodik olarak    güncellenir ve işyerinde hazır bulundurulur.

8.4. İnsan ve malzeme    taşımasında kullanılan kuyularda, lağımlarda, ana nefeslik yollarında,    eğimli ve düz yollarda, hava hızı, saniyede 8 metreyi geçmez.

8.5. Havasında % 19‘dan    az oksijen, % 2‘den çok metan, % 0.5‘den çok karbondioksit, 50 ppm (%0.005) den çok karbonmonoksit    ve diğer tehlikeli gazlar bulunan yerlerde çalışılmaz. 8 saatlik çalışma    için müsaade edilen en yüksek hidrojensülfür oranı 20 ppm (% 0,002)‘dir. Oksijen miktarı azalan veya    yanıcı, parlayıcı ve zararlı diğer gazların karışmasıyla bozulan yahut çok     ısınan hava akımları, diğer çalışma yerlerinden geçmesine meydan    verilmeden, derhal ve en kısa yoldan, ocak dışına atılır. Hava    özelliklerinin bozulmasından, ısınmasından ve oksijen azalmasından kaynaklı     olumsuz etkilerinden çalışanları korumak için, çalışmanın zorunlu olduğu    durumlarda çalışma alanı ve zamanı sınırlandırılır.

8.6. Terk edilen veya    yeterince havalandırılamayan yerler çalışanların girmesini önleyecek    biçimde kapatılır ve üzerlerine uyarı işareti konulur. Çalışmanın bittiği    yerlerle terk edilmiş katlar, çalışılan yerlerden ve hava yollarından topuk    veya gaz sızdırmaz barajlarla ayrılır. Buna imkân olmadığı hallerde    buralardan gelecek kirli hava en kısa yoldan nefesliğe verilerek dışarı     atılır. Buralar sorumlu kişilerce her vardiyada denetlenir.

 8.7. Havalandırma sistemi kapı ve    perdelerle havayı yönlendirecek şekilde düzenlenir. Kapı ve perdeler nakliyat    esnasında havalandırma sistemini olumsuz etkilemeyecek şekilde ayarlanır.    Ana hava giriş ve çıkış yolları arasında bulunan barajlar, hava köprüleri    ve kapılar, bir patlama veya yangın halinde kolayca yıkılmayacak    sağlamlıkta ve dayanımda yapılır.

 8.8. Ana vantilatör ve aspiratörler    birbirinden bağımsız iki ayrı enerji kaynağına bağlanır. Bu enerji kaynaklarından    birinin durması halinde diğer kaynağın ocak havalandırmasını aksatmayacak    en kısa zamanda devreye girmesi sağlanır.

 8.9. Ocağın çeşitli kısımlarında, sıcaklık    ve nem oranı düzenli olarak ölçülür. Nem oranı göz önünde bulundurularak    hava sıcaklığının sağlığa zararlı düzeye yükselmemesi için gerekli    tedbirler alınır. Bu düzeye yaklaşıldığında ölçme işlemi her gün gerekli    görülecek aralıklarla yapılır ve ölçme sonuçları havalandırma defterine    yazılır. Söz konusu şartların sağlık için tehlikeli olması halinde çalışma    geçici olarak durdurulur.

 8.10. Hava giriş kuyusundan kömür tozu    girmesini önlemek üzere yerüstünde gerekli tedbirler alınır. Ayrıca kuyular    ve çevreleri belirli aralıklarla toz birikintilerinden temizlenir. Tozların    havaya karışmasına engel olacak tedbirler alınmadığı takdirde ocak dışında    hava giriş kuyusuna 80 metreden daha yakın eleme ve ayıklama tesisi kurulmaz.

 8.11. Havalandırma ile ilgili aşağıdaki    ayrıntıları kapsayan ve ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda hazırlanan    bir yönerge hazırlanır ve çalışanların görebileceği yerlere asılır. Bu    Yönergede;

a) Havalandırma sisteminin doğal ya da cebri olarak    sağlandığına dair bilgi,

b) Havalandırma planı hakkında bilgi,

c) Havalandırmayı etkileyebilecek durumlar,

ç)  Havalandırmanın    yapılmadığı bölgeler,

d) Hava ölçümlerinin kim tarafından, hangi    aralıklarla ve nerelerde yapılacağı,

e) Yapılacak gaz ölçümleri,

f) Ölçümler sonrasında alınacak tedbirler,

ile ilgili hususlar yer alır.

9. Patlayıcı madde    kullanım yasağı

9.1. Patlayıcı madde;

a) Emniyet lambası veya    metan detektörleriyle yapılan ölçümlerde % 1 veya daha çok metan bulunan    kısımlarda,

b) Grizu    bulunması muhtemel yerler, grizu kontrolü yapılamayan eski veya yeni imalat    boşlukları veya çatlakları olan yerlerde,

c) Tıkanmış     kömür, bür ve siloların açılmasında,

ç)    Kapatılmış yangın barajlarının açılmasında,

kullanılmaz.

10. Grizulu maden ocakları

10.1. Yeraltı çalışmalarında yanıcı veya patlayıcı     ortam oluşması riski meydana getirecek miktarda metan gazı çıkma ihtimalinin    olduğu yerler grizulu kabul edilir.

10.2. Bacalar, ani grizu    boşalabilecek yönlerde veya grizu bulunabilecek eski çalışma yerlerinde    devam ettirildiği takdirde, yapısal özellikler göz önünde bulundurularak en    az 25 metre boyunda kontrol sondajları yapılması sağlanır. Kontrol sondaj    deliklerinde, grizu veya tehlikeli gazların varlığı anlaşılırsa, iş     durdurulur; çalışanlar söz konusu yeri terk eder; giriş yeri kapatılır,    durum yetkililere derhal haber verilerek gerekli çalışmaların yapılması     sağlanır.

10.3. Grizulu ocaklarda havalandırma ile ilgili değerler    her vardiyada ölçülür, metan gazı ölçümleri bu ölçümlerle beraber yapılır. Havada % 1‘den çok metan    gazı tespitinde, bu oran  % 1‘in    altına düşünceye kadar ölçümler aralıksız sürdürülür. Üretim ünitelerinden    dönüş havası içinde ve üretim yerlerindeki gazların birikebileceği yerlerde    metan gazı seviyesi sürekli olarak izlenir.

10.4. Bütün grizulu    ocakların, havalandırma planında tespit edilen istasyonlarında, en geç 10    günde bir gerekli ölçümler yapılır. Hava akımını etkileyecek bir    değişikliğin olması durumunda gerekli ölçümler yenilenir.

10.5. Havalandırma bir veya daha fazla mekanik    sistemle sağlanır.

10.6. Çalışmalar metan gazı çıkışı dikkate alınarak    yürütülür. Metan gazından kaynaklanacak riskleri mümkün olduğunca ortadan    kaldıracak tedbirler alınır.

10.7. Tali havalandırma sadece ana havalandırma    akışı ile bağlantısı bulunan, ilerleme çalışmaları ve kurtarma    çalışmalarının yapıldığı yerlerde uygulanır. Üretim yapılan yerlerde sadece    çalışanların sağlık ve güvenliği için yeterli ek tedbirler alınması    şartıyla tali havalandırma yapılabilir. Tali havalandırmada kısa devreyi    önleyecek tedbirler alınır.

10.8. Havalandırma esas    itibariyle aşağıdan yukarıya doğru yapılır. Eğimi hiçbir kısımda % 10‘ u    geçmeyen kesitinin herhangi bir noktasında grizu toplanmasına imkân    bulunmayan ve grizu birikimini önleyecek hava akımı sağlanan galeriler    havalandırma bakımından düz sayılır.

10.9. Hazırlık işleri    veya grizu birikimlerini dağıtmak amacıyla yapılan işler dışında, bölmeyle    veya borularla havalandırma yapılmaz.

10.10. Grizu    birikintileri, tehlike doğurmayacak biçimde temizlenir.

10.11. Aynı hava akımı     üzerinde bulunan ve aynı anda çalışılan yerlerin sayısı, hava miktarına ve    grizu çıkışına göre düzenlenir. Aynı hava akımından yararlanan ayaklarda ve    damar içindeki düz ve eğimli yollarda metan oranı % 1,5‘u, bunların    bağlandığı hava dönüş yollarında % 1‘i geçmez.

10.12. Grizulu ve    yangına elverişli kömür damarlarının bulunduğu ocaklarda, tüm çalışanlar,    çalışma süresince, yanlarında karbonmonoksit maskesi veya ferdi oksijen kurtarıcıları taşır ve gerektiğinde    kullanır.

10.13. Bütün grizulu    ocaklarda her biri tek başına ocağın havalandırılmasını sağlayacak güçte,    birinin herhangi bir nedenle durması halinde diğeri derhal çalışacak    durumda iki havalandırma grubu bulunur.

10.14. Havasında % 2‘den    çok metan tespit edilen ocaklarda veya ocak kısımlarında, çalışanların    kurtarılması ve grizunun temizlenmesi dışında çalışma yapılmaz. Temizlik    çalışmalarında bulunacak kişilerin konu ile ilgili özel eğitim alması     zorunludur. Metan oranının çalışma ortamında sık sık değiştiği hallerde,    metan oranına göre ayarlı, ses ve ışık uyarısı yapan metan dedektörü    bulundurulur veya bir merkezden izlenebilecek otomatik kontrol sistemi kurulur.

10.15. Genel havasındaki    metan oranı % 1,5‘i geçen yerlerdeki iletkenlerin ve elektrikli aygıtların    gerilimi derhal kesilir ve şartlar düzelmedikçe yeniden verilmez.

10.16.    Grizulu maden ocaklarında yalnız bu tür ocaklar için uygun olan patlayıcı     maddeler ve ateşleyiciler kullanılır.

10.17. Ateşleyici    grizulu ocaklarda lağım deliklerini doldurmadan önce 25 metre yarıçapındaki    bir alan içinde ve özellikle tavandaki boşluklar, çatlaklar ve oyuklarda    grizu ölçümü yapar. Bu ölçmede % 1 veya daha yüksek oranda metan tespit    edilirse lağımlar doldurulmaz.

10.18. Ateşleyici,    lağımların doldurulmasından sonra ve ateşlemeden önce ölçümü tekrarlar.    Metan oranı % 1‘in altındaysa lağımlar ateşlenir, üstündeyse % 1‘in altına    düşünceye kadar ateşleme yapılmaz. Kömür tozu bulunan veya kömür tozu    oluşabilecek kömür damarlarının bulunduğu ocaklarda, ateşlenecek yerlerde    lağım delikleri doldurulmadan önce taş tozu serpmek, sulamak gibi koruyucu    tedbirler alınır.

10.19. Sigara içmek, içmek amacıyla tütün mamulleri    ile alev ve kıvılcım çıkarabilecek her türlü maddeyi taşımak ve bulundurmak    yasaktır.

10.20. Alevle kesme, kaynak yapma ve benzeri diğer    işlemlere, çalışanların sağlık ve güvenliklerini korumaya yönelik özel    tedbirler alınması kaydıyla sadece istisnai durumlarda izin verilir.

10.21. Yerüstünde ocaktan çıkan grizu veya diğer    zararlı gazların tehlike oluşturmasını önlemek üzere gerekli güvenlik    tedbirleri alınır.

11. Yanıcı toz bulunan maden ocakları

11.1. Açılan bütün maden damarlarında oluşabilecek    tozun, patlamanın yayılmasına neden olmayacağı sağlık ve güvenlik    dokümanında belirtilmedikçe, kömür madenleri yanıcı toz bulunan maden    ocakları olarak kabul edilir.

11.2. Yanıcı toz bulunan maden ocaklarında toz    patlamasına karşı gerekli tedbirler alınır ve yalnız bu tür ocaklar için    uygun olan patlayıcı maddeler ve ateşleyiciler kullanılır.

11.3. Yanıcı toz    birikimini azaltacak, taş tozu ve benzeri maddelerle yanma özelliğini yok    edecek veya su ve benzeri maddelerde tozu bağlayarak uzaklaştırılmasını sağlayacak    tedbirler alınır. 

11.4. Zincirleme toz patlamalarına neden olabilecek    yanıcı toz ve/veya grizu patlamalarının yayılması patlama barajları     yapılarak önlenir. Patlamayı durdurucu bu barajların yerleri ocaktaki    üretim ve faaliyetlerden kaynaklı değişikliklere göre güncellenir ve  yerleri imalat haritaları ve havalandırma    planında gösterilir.

11.5.    Kömür ocaklarındaki arabalar, içlerinden kömür tozu dökülmeyecek biçimde    olur. Üretim, yükleme, taşıma, aktarma ve boşaltma yapılan yerlerde tozun    havaya yayılmasını önlemek için pülverize su fisketeleri gibi gerekli    tedbirler alınır.

11.6.    Taş tozu serpme işlemi, kömür tozunun yanma ve patlama etkisini yok edecek    veya azaltacak oranda ve uygun nitelikteki maddelerle yapılır. Taş tozu, bu    oranı sürekli olarak koruyacak biçimde ve uygun aralıklarla serpilir.    Kullanılacak taş tozu, olabildiğince nem tutmayacak, silis içermeyecek,    içinde % 1,5‘dan çok organik madde bulunmayacak ve sağlığa zararlı etki    yapmayacak nitelikte olur. Taş tozu, inceliği ve dağılım özelliği    bakımından belirli aralıklarla denetlenir. Bozulmuş veya çamurlaşmış taş     tozu birikintileri toplanarak ocaktan dışarıya çıkarılır.

11.7. Yanıcı toz bulunan maden ocaklarında bu    bölümün 10.19 ve 10.20 numaralı maddelerde belirtilen hükümler uygulanır.

12. Gaz kaçağı, göçük veya su baskını

12.1. Gaz kaçağı veya göçük veya su baskını     ihtimali olan bölgelerde çalışanların korunması ve güvenli bir çalışma    sistemi sağlanması için bir çalışma planı hazırlanır ve uygulanır.

12.2.    Tehlikeli miktarda su veya akıcı malzeme bulunduran veya eski imalat    tabakaları arasında kazılmakta olan kuyularda, çalışanların gerektiğinde    kuyudan derhal çıkmalarını sağlayacak tedbirler alınır.

12.3. Tespit edilen riskli bölgelerin yakınında    çalışanlar ile bu bölgelerden geçen galerilerdeki çalışanların korunması     sağlanır ve risklerin kontrol altına alınması için gerekli tedbirler    alınır.

12.4.    Ocak ağızları, dış su baskınları ve heyelan gibi doğal afetlerin etkisinden    zarar görmeyecek yerlerde seçilir. Afetlerden kaynaklanan değişiklikler    nedeniyle yeni tehlikelerin ortaya çıkması durumunda, ocaklarda gerekli    güvenlik tedbirleri ayrıca alınır.

12.5.    Yanıcı toz ve/veya grizu patlamalarının olabileceği veya yeraltı suyunun    tehlikeye neden olacağı ocaklarda çalışılmakta olan yerler yakınında,    zararlı gazların bulunma ihtimali olan su birikintilerinde, eski çalışma    yerleri ve buralardaki sularda uzunlukları 25 metreden aşağı olmamak üzere    alın yönünde kontrol sondajı yapılır.

13. Yangın, tutuşma ve kızışma

13.1. Kendiliğinden tutuşmanın önlenmesi veya erken fark edilmesi için gerekli tedbirler alınır.

13.2. Zorunlu ihtiyaçtan daha fazla yanıcı madde yeraltına indirilmez.

13.3. Hidrolik sıvıların (hidrostatik ve/veya    hidrokinetik mekanik enerjinin nakli için kullanılan sıvılar) kullanılması     gereken durumlarda, yangın çıkmasının ve yayılmasının önlenmesi için zor    alev alabilen sıvılar kullanılır. Hidrolik sıvılar, yangına dayanıklılık ve hijyen yönünden belirlenmiş kriterlere uygun özellikte olur. Yangına dayanıklılık  ve hijyen yönünden belirlenmiş kriterlere uygun olmayan hidrolik sıvıların kullanılması durumunda, artan yangın ve bu yangının yayılma riskinin    önlenmesi için ilave güvenlik tedbirleri alınır.

14. Çalışanların korunmasına ilişkin ihtiyati tedbirler

14.1. Çalışanlara gerektiğinde güvenli bir şekilde    dışarı çıkabilmeleri için, her zaman kolay ulaşabilecekleri yerlerde bulunacak kişisel solunum koruma cihazları verilir. Çalışanlar bu cihazların kullanımı ile ilgili olarak eğitilir. Bu cihazların her zaman çalışır durumda bulunmaları için düzenli kontrolleri yapılır ve işyerinde    muhafaza edilir.

15. Aydınlatma

15.1. Çalışanlara uygun kişisel lambalar verilir.

15.2.İşyerleri, çalışanların sağlık ve güvenliklerinin korunmasına uygun suni aydınlatma tesisatları ile donatılır. Aydınlatma tesisatı, çalışanlar için risk oluşturmayacak tipte olur ve    uygun şekilde yerleştirilir.

16. Kurtarma planı

16.1 Her ocakta arama, kurtarma ve tahliye ile görevli destek elemanlarının    yararlanması için belli başlı kapıları, barajları, hava köprülerini, hava akımını ayarlayan düzeni ve telefon istasyonları gibi ihtiyaç duyulacak hususların yerlerini gösteren bir plan bulundurulur.

17. Emniyet topuğu, çözünebilir taş, jips ve tuz yatakları 

17.1. Suyla dolu olduğu bilinen veya bundan kuşkulanılan arazi tabakaları     altındaki ocaklarda, suyun bu ocaklarda herhangi bir tehlike oluşturmasını     önlemeye ve çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlamaya yönelik bir    emniyet topuğu bırakılır.

17.2. İşletmeye elverişli derinlikteki maden damarlarının çözünebilir taş veya    jips yatakları altında bulunduğu yerlerde, yeryüzünde sondaj yapılmışsa,    burası terk edilmeden önce, damarlar veya üzerlerindeki sondaj delikleri,    çözünebilir taş ve jips yataklarına önemli miktarda su girmesine engel olacak    biçimde tıkanır. İşletmeye uygun derinlikteki maden damarları üzerinde    bulunan tuz tabakaları, sondaj deliklerinden çözme yöntemiyle işletilemez.

EK- 4

SONDAJLA MADEN ÇIKARILAN İŞLERİN    YAPILDIĞI İŞYERLERİNDE
    UYGULANACAK  ASGARİ ÖZEL HÜKÜMLER  

Denizler ve Karalarda Yapılacak Çalışmalar İçin Ortak Hükümler

1. Acil durumlarda uzaktan kumanda

1.1. Sağlık ve güvenlik dokümanında gerekli görülmesi halinde, acil durumlar için uzaktan kumanda    sistemi kurulur. Bu sistem, acil durumlarda kullanılmak üzere uygun    yerlerde bulunan kumanda yerlerinde ve gerekiyorsa toplanma yerleri ile    tahliye istasyonlarında da bulunur.

1.2. Uzaktan kumanda ekipmanı en az, havalandırma sistemlerine, tutuşmaya neden olabilecek    ekipmanın acil olarak kapatma sistemine, parlayıcı sıvı ve gaz çıkışını     önleyecek sisteme, yangından korunma sistemlerine ve sondaj kuyusu kontrol    sistemine kumanda edebilecek kapasiteye sahip olacak şekilde olur. Bu    kumanda sistemi sondaj kuyularını, tesis ve boru hatlarını izole edecek ve    kapatacak sisteme sahip olur.

2. Genel ve acil durum haberleşme sistemi

2.1. Sağlık ve güvenlik dokümanında teknik olarak gerekli görülmesi halinde, her işyerinde;

a) İşyerinin insan bulunan bütün bölümlerine alarm işaretini iletebilecek kapasiteye sahip sesli veya ışıklı     sistem,

b) İşyerinin çoğu zaman çalışan bulunan bütün kısımlarından açıkça işitilebilecek kapasiteye sahip sesli    sistem,

c) Denizlerdeki tesislerde kıyı ve kurtarma servisleri ile sürekli haberleşmeyi sağlayacak sistem,

bulunur.

2.2. Bu sistemler acil durumlarda işlevlerini sürdürebilecek kapasiteye sahip olur. Sesli uyarı sistemi,    güvenilir olmayan enerji kaynağından beslenmeyen haberleşme sistemleri ile desteklenir.

2.3. Alarm kumandaları uygun yerlerde bulunur.

2.4. Normal olarak çalışanların bulunmadığı yerlerde, çalışanların kullanabilecekleri uygun haberleşme    sistemi bulunur.

3. Güvenli toplanma yerleri ve isim listesi

3.1. İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik uyarınca özel görevi bulunan çalışanların listesi    işyerinin uygun yerlerine asılır ve güvenli toplanma yerleri belirlenir.  Çalışanların güncel isim listesi bulundurulur ve acil durumlarda toplanma yerlerinde çalışanların mevcudiyeti ile ilgili tespit yapılır ve toplanma    yerlerinde yapılması gereken işler belirlenir.

3.2. Tahliye ve güvenli toplanma    yerlerini, ısıdan, dumandan ve mümkün olduğu kadar patlama etkilerinden    korumak için uygun önlemler alınır, tahliye yolları ve güvenli toplanma    yerlerine ulaşan ve buralardan çıkışı sağlayan kaçış yolları kullanılabilir    durumda olur. Alınan bu önlemler, güvenli tahliye, kaçış ve kurtarmanın    organize edilmesi ve yürütülmesi için geçecek sürede çalışanların    güvenliğini sağlayacak şekilde olur.

3.3. Tahliye yolları ve güvenli toplanma yerleri, çalışma yerlerinden ve diğer tesislerden kolay    ulaşılabilir yerlerde olur.

3.4. Denizlerdeki tesislerde  sağlık ve güvenlik dokümanında gerekli görülmesi halinde, tahliye ve    güvenli toplanma yerinde, bu bölümde beliritilen acil durumlarda    ekipmanlara uzaktan kumanda edebilecek sistemler ile kıyı ve acil servislerle haberleşmeyi sağlayacak donanım bulunur.

Denizlerdeki Tesislerde    Uygulanacak Asgari Özel Hükümler

1. Genel hususlar

1.1. Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi hükmü saklı kalmak kaydı ile bu    bölüm kapsamına giren işyerinden sorumlu olan işveren aşağıdaki hususların    da sağlık ve güvenlik dokümanında yer almasını sağlar;

a) Çalışanların sağlık ve    güvenliği için ciddi sonuçlar doğuracak kazalara neden olabilecek,    birbirleriyle bağlantılı olarak yürütülen işler dahil, işyeri ile ilgili    özel tehlike kaynaklarını belirler.

b) Yukarıda belirtilen özel tehlike kaynakları ile ilgili riskleri değerlendirilir.

c) (a) bendinde belirtilen kazaların önlenmesi, yayılmasının sınırlandırılması ve acil durumlarda    işyerinin tahliyesinin uygun ve kontrollü bir şekilde yapılması için    alınmış olan önlemler belirtilir.

ç) Yönetim sisteminin, hem olağan  hem de olağanüstü durumlarda Kanun ile bu Yönetmelik hükümlerine uygun    yapılandırıldığı gösterilmelidir.

1.2. İşveren, bu Yönetmelik kapsamında yapılacak işlerin her aşamasının planlanması ve uygulanmasında  sağlık ve güvenlik dokümanında belirtilen prosedür ve düzenlemelere uyar.

1.3. Birden fazla işverenin farklı  çalışma yerlerinden sorumlu olması halinde, sağlık ve güvenlik dokümanının    hazırlanmasında ve gerekli iş sağlığı ve güvenliğini sağlayacak önlemlerin    alınmasında işverenler işbirliği yaparlar.

2. Yangından korunma ve yangınla mücadele

2.1. Yangından korunma, yangının  algılanması ve yangınla ve yangının yayılması ile mücadele konusunda,    sağlık ve güvenlik dokümanında belirtildiği şekilde gerekli önlemler    alınır. Mümkün olduğu durumlarda, riskli alanlar yangın duvarları ile    ayrılır.

2.2. Sağlık ve güvenlik dokümanında riskli olarak belirlenen tüm yerler, uygun yangın algılama ve    yangından korunma, yangınla mücadele ve alarm sistemleri ile donatılır. Bu    sistemler en az aşağıdakileri kapsar:

a) Yangın algılama sistemleri.

b) Yangın alarmları.

c) Yangın için ana su borusu.

ç) Yangın vanaları ve hortumları.

d) Basınçlı su sistemleri ve göstergeleri.

e) Otomatik sprink sistemleri.

f) Gazlı söndürme sistemleri.

g) Köpük sistemleri.

ğ) Taşınabilir yangın söndürücüler.

h) İtfaiyeci ekipmanları.

2.3. Otomatik olmayan yangın söndürme ekipmanları, kolay ulaşılabilir ve kullanılabilir olması sağlanır    ve gerektiğinde zarar görme ihtimaline karşı korunur.

2.4. Yangının algılanması, yangınla ve yangının yayılması ile mücadele konusunda alınacak önlemlerle    ilgili detayları içeren yangın planı işyerinde bulundurulur.

2.5. Acil durumlarda erişilebilir ve kullanılır kalabilmesi için acil durum sistemleri kazalardan    etkilenmeyecek şekilde ayrılır veya kazalara karşı korunur. Gerektiğinde bu    sistemler yedekli olur.

2.6. Yangınla mücadele ekipmanları, Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği hükümlerine uygun     şekilde işaretlenir. Bu işaretler uygun yerlere konulur ve kalıcı olur.

3. Tahliye ve kaçış

3.1. Genel acil durum eğitimine ek olarak, çalışanlara sağlık ve güvenlik dokümanında belirlenen işyerinin    özelliğine uygun eğitim verilir.

3.2. Sağlık ve güvenlik dokümanında belirtilen kriterler göz önünde bulundurularak, çalışanlara    hayatta kalma teknikleri ile ilgili uygun eğitim verilir.

3.3. Her iş yerinde acil durumlar için uygun ve yeterli tahliye araçları ile denize doğru kaçış imkanları     bulunur.

3.4. İşyerinin tahliyesi ve deniz kurtarma koşullarına ilişkin hususlar acil durum planına dahil edilir.    Sağlık ve güvenlik dokümanı temel alınarak belirlenen bu hususlar yedek    deniz araçları ve helikopterler ile bunların yüklenme süreleri ve kapasiteleri ile ilgili kriterleri de içerir. Her bir yükleme için gerekli    olan süre sağlık ve güvenlik dokümanında belirtilir. Yedek deniz araçları,     tahliye ve kurtarma gereklerini karşılayacak şekilde düzenlenir ve donatılır.

3.5. Cankurtaran sandalı, botu, can simidi ve yeleği ile ilgili asgari gerekler aşağıda belirtilmiştir:

a) Yeterli bir süre hayatta kalmayı sağlayacak uygunlukta ve donanımda olur.

b) Bütün çalışanlara yetecek sayıda olur.

c) İşyerine uygun özellikte olur.

ç) İşlevleri ve kullanılacakları koşullar dikkate alınarak uygun malzemeden yapılmış olur ve kullanım için    hazır bulundurulur.

d) Kullanıldıklarında dikkat çekici renklerde olacak ve kurtarma ekibinin dikkatini çekmekte    kullanılacak araçlarla donatılır.

3.6. Acil kullanım için yeterli can kurtarma araç, gereç hazır bulundurulur.

4. Güvenlik tatbikatları

4.1. Tatbikatlarda, cankurtaran teknelerinin de operasyon için hazır olduğu teyit edilir.

5. Barınma

5.1. Yapılan işin doğası, büyüklüğü ve süresi gerektiriyorsa, işveren çalışanlara uygun barınma imkanları sağlar. Bu barınaklar aşağıdaki özelliklere sahip olur.

a) Sağlık ve güvenlik dokümanında    belirtildiği şekilde, patlamaların etkisine, duman ve gaz sızmalarına ve    yangın çıkmasına ve yangının yayılmasına karşı uygun şekilde korunur.

b) Uygun havalandırma, ısıtma ve    aydınlatma sistemleri ile donatılır.

c) Her katta, kaçış yollarına    açılan birbirinden bağımsız en az iki çıkış yeri bulunur.

ç) Diğer alanlardan gelebilecek,    sağlığa zararlı gürültü, koku ve dumana ve sert hava koşullarına karşı     korunmalı olur.

d) Tehlikeli alanlardan uzakta ve    çalışma yerlerinden ayrı olur.

5.2. Bu barınaklarda, işyerinde    kalacak çalışanlara yetecek sayıda yatak veya ranza bulundurulur. Yatmak    için ayrılan bütün odalar, çalışanların giysilerini koyabilecekleri    büyüklükte yeterli alana sahip olur. Kadınlar ve erkekler için yatakhaneler    ayrı ayrı olur.

5.3. Barınakların ve    buralardaki tüm malzemelerin her zaman uygun hijyenik şartlarda olması     sağlanır.

6. Helikopter    operasyonları

6.1. İşyerlerinde helikopter    pisti, en büyük helikopterin en zor şartlarda kolayca inip kalkabileceği ve    görevini yerine getirebileceği büyüklükte olur ve helikopter    operasyonlarının kolay yapılmasına imkan sağlayacak şekilde yerleştirilir.    Helikopter pisti, planlanan hizmetlere uygun yapıda tasarlanır ve inşa    edilir.

6.2. Helikopterlerin müdahalesini    gerektirecek herhangi bir kazada kullanımına ihtiyaç duyulacak malzemeler,    helikopterin konacağı alanın yakınlarında depolanır.

6.3. Çalışanların ikamet ettikleri    işyerlerinde, helikopter hareketleri esnasında yeterli sayıda, amaca uygun    eğitimli destek elemanı helikopter pistinde hazır bulunur.

7. İşyerlerinin    denizlerde konuşlandırılması - güvenlik ve sağlamlık

7.1. Sondajla maden çıkartma    işletmelerinin açık denizde konuşlandırılması esnasında, çalışanların    sağlık ve güvenliklerini korumak için gerekli olan bütün önlemler alınır.

7.2. İşyerlerinin açık denizde    konuşlandırılması ile ilgili çalışmalar, güvenliği ve sağlamlığı sürekli    kılacak şekilde yapılır.

7.3. İşyerlerinin açık denizde    konuşlandırılması çalışmaları sırasında kullanılan ekipman ve çalışma    yöntemleri, hem normal hem de kritik koşullar göz önünde bulundurularak,    sondajla maden çıkartma işletmelerinde çalışacak çalışanların maruz    kalacakları riskleri azaltacak şekilde olur.