PATLAYICI MADDE KULLANIMI MADEN MÜHENDİSİ NEZARETİNDE YAPILMALIDIR!

Aydın İli Kuşadası İlçesinde yapımı devam etmekte olan çevre yolu inşaatı için gerekli olan hammadde ihtiyacının karşılanması için halkın yaşam alanına yakın bir taş ocağında 11 Mart 2014 tarihinde yapılan kontrolsüz patlatma sonucunda çevreye savrulan taşlar nedeniyle çok sayıda yaralanmalı ve maddi kayıplı bir iş kazası meydana gelmiştir.

Gerek ihaleyi gerçekleştiren kamu kurumu gerekse ihaleyi alıp imalatları yapan müteahhit firma patlatma işlemi için, patlayıcı kullanma ve nakliye belgesine sahip bir alt taşerona sözleşme ile bu işi vermiş ve bu işi sadece bir ehliyetli kişinin gerçekleştirmesinin yeterli olabileceği yanılgısına düşmüştür. Sahada önceden yapılmış olan ateşlemelerde bir şey olmaması nedeniyle yeterli ve gerekli önlemlerin alınmasına gerek duyulmamış, patlatma öncesi bir maden mühendisi tarafından yapılması gerekli hesaplamalar ihmal edilmiştir.

3213 sayılı Maden Kanunu ve aynı sayılı kanunla değişik 5177 ve 5995 sayılı kanunlar gereği madenlerin ve taş ocaklarının işletilmesi mutlaka Maden Mühendisi nezaretinde yapılmalıdır. Patlayıcı madde kullanımı için Maden Mühendisi bir iş müfettişinin başkanlığında ve Maden Mühendisleri Odası temsilcisinin de ayrıca yer aldığı bir komisyon tarafından verilen B veya C sınıfı ehliyetli ateşleyiciler gerekmekle birlikte patlatma öncesi yapılması gerekli patlatma dizaynı mutlaka bir Maden Mühendisi tarafından yapılmalıdır.  Çünkü patlatma detanasyon hızı, patlayıcı madde miktarı, özel ateşleme kapsülü, kayaç iletişim katsayısı, sahanın karakteristik jeolojik özellikleri, titreşim vb. bir çok özel hesaplamalar sonucunda yapılmaktadır. Patlatmalar özel tekniklerle yapıldığından bu işlem için yetkinlik gerektirmektedir. Bu nedenle bu işlemlerin, özellikle yaşam alanına yakın yerlerde daha da özel önlem ve hesaplamalarla yapılması gerekmektedir.

Patlayıcı madde kullanımı son derece hassas ve önem arz etmekte olup ihtiyaç raporu hazırlanmasından son kullanım aşamasına kadar patlayıcı mevzuatının iyi bilinmesi, patlayıcı maddeler konusunda detaylı bilgi sahibi olunması, patlayıcı madde kullanılacak sahanın özelliklerinin bilinmesi konularında uzmanlık gerektirmektedir. Yanlış bir uygulamanın can ve mal kayıplarına neden olabileceği gibi çevrede meydana getirebileceği olumsuzluklar da göz ardı edilmemelidir.

Ülkemizde sadece Maden Mühendisliği bölümlerinin ders müfredatlarında patlayıcı maddeler ve kullanımları konusunda detaylı eğitim verilmektedir. Maden Mühendisliği öğrencileri yaptıkları stajlarda birebir uygulamayı yerinde görmekte ve mühendis olduktan sonra da işlerinin gereği olarak patlayıcı madde konusuyla iç içe olduklarından bu alanda yetkinleşmektedir. Madencilik, taş ocağı işletmeciliği, baraj ve yol tünellerinin yapımı alanlarında çalışan maden mühendisleri bu alanlarda uzmanlaşmakta ve patlayıcı maddelerle ilgili konulara hakim olmaktadırlar.

Ölümler ve ağır yaralanmalarla sonuçlanma ihtimali bir hayli yüksek olan bu kazanın hafif yaralanmalar ve maddi kayıplar ile atlatılmış olması ihmallerin ve yanlışlıkların devam etmesine bir neden olmamalıdır. Bu nedenle; TMMOB Maden Mühendisleri Odası olarak tüm İl Özel İdarelerini, belediyeleri ve ilgili tüm kurum ve kuruluşları bu tip kazaların bir daha yaşanmaması için ilgili mevzuat hükümlerinin ve bilimin beşiği olan üniversitelerde verilen maden mühendisliği eğitiminin gereğini yapmaya davet ediyoruz.

Kuşadası halkına ve yol inşaatı çalışanlarına geçmiş olsun dileklerimizle kazasız günler dileriz.

Saygılarımızla;

TMMOB

Maden Mühendisleri Odası

Yönetim Kurulu

14 Mart 2014, Ankara