** 05/06/2004 tarih ve 25483 S.R.G. de yayımlanan 26/05/2004 kabul tarihli ve 5177 sayılı kanunun 38.maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır.**

(1 Rebiyülevvel 1319 - 6 Haziran 1317)

BİRİNCİ FASIL

Ahkâmı umumiye

MADDE 1- Ocaklar somaki ve alçı ve kireç ve çakmak ve kaldırım ve değirmen ve litografya ve envai mermer ve çakıl ve granit ve kumlu ve emsali taşlarla amyant ve pozulen ve strasi ve bazalt ve lav ve marn ve tebeşir ve üstübeç ve kil ve çimento ve kaolen, feldspat ve buna mümasil eczamdan ve yün ve yapağı tathiri ve çanak ve çömlek ve emsali mamülat ve boya imal veyahut toprağı kuvvetlendirmek için erbabı ziraat tarafından istimal olunan piritli ve diğer topraklardan ve sair bunlara mümasil mevattan ibarettir.

MADDE 2- Ocaklar hangi nevi arazide zuhur eder ise küşat ve imal etme hakkı o arazi eshabına aittir.

MADDE 3- Bir kimse tahtı tasarrufunda bulunan arazide zuhur eden ocaklardan inşaat ve imalatı zatiyesine mahsus mevaddı hükümete ihbarı keyfiyet etmeğe ve bir güna harç ve vergi vermeğe mecbur olmaksızın ihraç ve istimal edebilir.

MADDE 4- Bir kimse mutasarrıf olduğu veyahut sahibini irza eylediği arazide lieclitticare ocak küşat ve imal etmek istediği halde hükümeti mahalliyeye baistida ihbarı keyfiyet etmeye mecburdur.

MADDE 5- Arazi emiriyei haliyede ocak küşat ve imali sahibi arz olmak itibariyle hükümeti seniyeden ruhsat istihsaline mütevakkıftır.

MADDE 6- Bir kariye ve kasabaya veyahut müteaddit kariyelere mahsus mera koru ve sair umuma ait arazi-i metrukede ocak küşat ve imali için ruhsat itası o köy veya kasaba ahalisinin iftiyacatı tazyik edilmemek şartıyla meşruttur.

MADDE 7- Canibi miriye ait ormanlar ile maadasında ocak küşat ve imali istida kılındıkta ocağın küşadında orman ve madenin menfaatleri bilmukayese ormanca mahzur olmadığı mahalli orman memurlarından bittahkik anlaşıldıktan sonra küşadı istenilen ocak miri ormanında ise ruhsatname ve maadasında ise onuncu madde mucibince ilmühaber verilir.

MADDE 8- İstihkamat ve cephane mevakkinin hududu memnuasından itibaren bir kilometre mesafe dahilinde bulunan mahallerde ocak açılıp işletilmesi için ruhsat itası evvelemirde ocak küşat ve imalinin bir güne mahzuru mucip olmayacağının memurini askeriyeden bissual tahakkuk etmesine mütevahkıftır.

İKİNCİ FASIL

Ocakların sureti küşat ve imali

MADDE 9- Bir kimse mutasarrıf olduğu yahut sahibini irza eylediği arazide lieclitticare ocak küşat ve imali için hükümeti mahalliyeye vereceği istidanamede evvela sahibinin ismi ve şöhret ve mahalli ikametini, saniyen ocağın vaki olduğu arazi efrat uhdesinde olduğu halde sahibinin isim ve şöhretini ve rızası tahsil olunduğunu, salisen mahalli mezkurda ocak küşat ve imalinden dolayı terettüp edecek zarar ve ziyanı tazmin edeceğini, rabian civarında bulunan menzil ve binalar ile emlaki sariye ve her nevi yollara ve en yakın miyahı cariyeye münasebetini, hamisen ocağın sathı arzda veyahut mağara hafrile tahtel arz imal olunacağını, sadisen ocaktan çıkarılacak mevaddın cins ve nev‘ini ve hangi mahalle nakil ve ihraç edileceğini, sabian ocağın tahminen vaziyet ve cesametini derç ve tasrih etmeğe mecburdur.

İşbu istidanameye ocağın küşat ve imalinden dolayı terettüp edecek zarar ve ziyanın tazmin olunacağına dair bir kıt‘a kefalet senediyle arazi ahar bir kimsenin tahtı tasarrufunda olduğu halde rızası tahsil olunduğuna ve ne kadar bedel veya ücret tayin kılındığına ve ne müddetle akdi mukavele edildiğine dair sahibi arazi tarafından mahtum ve mukavelat muharrirliğinden musaddak bir senet raptedilecek ve küşat ve imali istida olunan ocaklardan ihraç olunacak mevaddın gerek ham ve gerek mamulünde ikişer parça numunesi dahi birlikte takdim olunacaktır. İşbu numunelerin bir hükümeti mahalliyede hıfz ve diğeri on beşinci maddede muharrer surete tevfikan Maadin nezaretine irsal kılınacaktır. Ocağın icrayı imalatı için tahtelarz kuyu ve mağara küşadı lazım geldikte zirde beyan olunduğu veçhile tanzim kılınacak haritanın üç nüshası istidanameye raptedilmek lazımdır. İşbu nüshalardan biri hükümeti mahalliyede hıfz olunur ve diğer i on beşinci madde mucibince Maadin Nezareti'ne gönderilir ve üçüncü hüshası dahi mittaşdik sahibi istidaya iade kılınır.

Mezkur harita beş yüzde bir mikyasında olarak tanzim olunup bunda ocağın küşat ve imaline muktazi arazinin miktariyle ocağın vaki olduğu arazinin hududu ve o huduttan itibaren iki yüz ellişer metre ciheti erbaa dahilinde vaki kaffei ebniye ve her nevi miyahı cariye ve küşatı iktiza eden kuyu ve mağara mahreçleri gösterilecektir.

MADDE 10- Hükümeti mahalliyeye takdim olunan istidanameler bittekkik şeraiti mevzuasına muvafık olup olmadığı ve ocak küşadının bir güna mahzuru mevcut olup olmayacağı bamazbata Orman ve Maadin ve Ziraat Nezareti'ne iş‘ar edilir.

Cereyan eden muamelenin nizama muvafık ve ocağın küşadı her nevi mahzurdan salim olduğu Nezareti Müşarünileyhce tahakkuk ederse imalat için bir müddet tayin ve rüsumu nisbiyenin miktarı mevaddın cinsine göre tasrih edilerek itida sahibine bir kıt‘a matbu koçanlı ilmühaberin lüzumu itası hükümeti mahalliyeye bildirilir.

Aksi takdirde esbabı mucibesi zahrına tahrir olunarak istida iade olunur.

MADDE 11- Hükümeti mahalliyeye verilen istidanameler mukabilinde ita olunan ilmühaber ve reddolunan istidanameler esbabı mucibesi defteri mahsusuna kaydolunur. Beher sene Mart içinde birer kıt‘a cetveleri on beşinci maddede beyan olunan numune ve haritalarla beraber Maadin Nezareti'ne gönderilir.

MADDE 12- Arazi-i emiriyei haliyede ve kura ve kasabata ait arazide ocak küşat ve imali için hükümete verilecek istidanameler dokuzuncu maddede arazi sahiplerinin istihsali rızasına dair münderiç olan ahkam ve kuyuttan maada bilcümle şeraiti havi olmak lazım geldiği gibi takdim olunan istidaname her halde asıl ocağın cesametini ve ocağın tetimmesi olmak üzere etrafındaki arazinin dönüm itibariyle vaziyet ve hududunu mübeyyin hiç olmazsa kroki şeklinde bir harita raptetmek ve ocağın imali zımnında kaç sene ruhsat talep olunmakta olduğu tasrih edilmek muktazidir.

MADDE 13- (6.6.1934 tarih ve 2492 sayılı Resmi Gazete ile değiştirilmiştir.) Hükümeti mahaliyeye takdim olunan istidanameler tarihleri sırasıyle defteri mahsusuna kayıt ve istidaname mündericatının sıhhat ve ademi sıhhati hakkında tahkikatı lazıime icra olunarak netice-i tahkikat idare heyetince mazbata altına alındıktan sonra küşadı için ruhsat talep olunan ocak tahtelarz imal olunacak neviden değil ise 25 seneyi geçmemek üzere müsaadesi verilir.

MADDE 14- Madde-i sabıka beyan olunan evrak ve teferruatı makamı vilayete vürut ettikte küşadı için ruhsat talep olunan ocak tahtelarz imal olunacak neviden ise heyeti fenniyesi maden mühendisi bulunmadığı halde Nafia mühendisi ve o da bulunmazsa beledi mühendisi marifetiyle tetkik ve istidanamenin ciheti sairesi dahi meclisi idare-i vilayetten tahkik olunarak bir güna mahzuru mucip olup olmayacağı bamazbata Orman ve Maadin ve Ziraat Nezareti'ne iş‘ar edilir. Cereyan eden muamelenin nizama muvafık ve ocağın küşadı her nevi mahzurdan salim olduğu Nezaret-i Müşarünileyhaca tahakkuk eylediği takdirde imal müddeti yirmi beş seneden akal olursa ocağın küşadı için bir müddet tayin ve mevaddın cinsine göre ruhsatname harcının ve rüsumu mukarrere ve nisbiyenin miktarı tasrih edilerek sahibi istidaya bir kıt‘a matbu ve koçanlı ilmühaber verilmek üzere vali-i vilayete tebliğ olunur. İmal müddeti yirmi beş seneden ziyade olur ise ocağın imali zımmında bir şartname tanzim ve Şura-i Devletçe tetkik olunduktan sonra milistizan şerefmütcallik buyurulacak irade mucibince iktizası ifa olur. Cereyan eden muamele nizama muvafık ve ocağın küşadı her nevi mahzurdan salim olmadığı tahakkük eylediği takdirde ol baptaki istida iade olunur.

MADDE 15- Hükümete verilen istidanamelerle mukabilinde ita olunan ruhsatnameler ve reddolunan istidanamelerin esbabı mucibesi tasilen defteri mahsusuna kaydolunur. beher sene mart içinde birer kıt‘a cetvelleri ve küşat olunacak ocaklar hasılatının birer nümunesi ve haritası var ise birer nüshası canibi vilayetten Maadin Nezareti'ne gönderilir.

MADDE 16- Menafi-i umumiyeye ve hükümete ait inşaata muktazi levazımı adilane ve bitarafane takdir edilecek bedel mukabilinde itaya ocak ashabı mecburdur.

MADDE 17- Arazi-i emiriyei haliyede ve kura ve kasabata ait arazi metrükede küşat olunacak ocaklar için ruhsat istihsali zımmında şehası müteaddide tarafından istida vuku bulur ise müstediler arasında bilmüzayede en yüksek rüsumu nisbiye ile uhdesinde takarrür edene ruhsat verilir.

Ocak küşat ve imaline talip olanlara kavanini haliye ve müstakbele-i Devleti Aliyeye ittiba etmek şartıyle ruhsat verilir.

ÜÇÜNCÜ FASIL

Ocaklardan Ahzolunacak Rüsum ve Harç

MADDE 18- Ocak işletmek için ruhsat veyahut ilmühaber istihsal edenlerden ocak hasılatının vapur veya şimendifer iskelesinden veya ocak mahallindeki kıymetten masarifi nakliyesi ve mamül olduğu halde masarifi imaliyesi tenzil olunduktan sonra yüzde beş resmi nisbi istifa olunur. Fakat amyant ve kırmızı ve yeşil somaki taşları müstesna olup bunların rüsumu nisbiyesinin miktarı yüzde yirmiyi tecavüz etmemek üzere Orman ve Maadin ve Ziraat Nezareti'nce tayin olunur.

MADDE 19- Ocaklardan ihraç olunacak mevaddan alınacak rüsumun nihayet beş seneyi geçmemek üzere maktuiyete raptı dahi caizdir. Şu kadar ki bu suretin icrası ocağın bidayeti küşadından itibaren imal olunduğu ilk sene müddeti hesaba dahil olmamak şartiyle laakal üç sene müddet imal ve idaresiyle miktarı hasılatının taayyün etmesine ve vilayetle sahibi ruhsat beyninde bilmüzakere verilecek kararın Maadin İdaresinden tasdik kılınmasına mütevakkıftır.

MADDE 20- 18. maddede gösterilen rüsumdan maada ilmühaber için beş lira adi ruhsatname için mevaddın cinsine ve tayin olunacak müddete göre beş liradan yirmi beş liraya ve 14. maddede gösterildiği veçhile mairade verilecek ruhsatnameler için yirmi beş liradan yüz liraya kadar harç alınacağı gibi arazi-i emiriye haliye ve arazi-i metrükede imal olunan ocağın sathı müstevü ufki itibariyle ve tetimmesi olan arazinin beher dönümü için senevi on para resmi mukarrer alınacaktır. Küşadına ruhsat verilecek ocakların mesaha-i sathiyesi bin dönümden ziyade olmayacak ve bin dönümden ziyadeye lüzum görüldüğü takdirde Babı aliden bil istizan şeref müteallik buyurulacak iradeye tevfikan muamele olunacaktır. İşbu nizamnamede beyan edilen şeraite tevfikan ruhsatnamesi ita edilen ocaklar ferağ olunur ve ocakların intikal muamelatı derununda bulundukları arazi hakkında cari olan ahkamı kanuniyeye tabidir. İdareten verilmiş olan ruhsatnamelere ait ferağ ve intikal alınır.

MADDE 21- Mevaddı sabıkada beyan olunan rüsum ve harçlar Maadin Nezaretine ait olmak üzere hükümeti mahalliye marifetiyle istifa ve mukabilinde ilmühaber ita olunur.

MADDE 22- Rüsumu nisbiyesi tediye ve ita ile mukabilinde ilmühaber ahzolunmadıkça ocaklardan mal naklolunamaz.

DÖRDÜNCÜ FASIL

Tedabiri fenniye ve tahaffuziye

MADDE 23- Ocaklar umuma ve sair efrada ait yol ve kuyu ve çeşme ve binalara mazarratı mucip olmayacak bir mesafede ve ekalli yüz arşın uzakta küşat olunacaktır. Açılacak ocakların işletilmesi için barut istimali lazım geldikte bir güna mazarrat vuku bulmamak üzere ocak sahibi tarafından tedabiri lazıme ittihaz ve icra edilecektir ve ocak küşat ve imal edenler inzibat ve tahaffuzu mucip olarak hükümeti mahalliyeden vukuu bulacak her nevi tenbih ve ihtarı kabul ve icraya mecburdur.

MADDE 24- Tahtelarz mağara küşadiyle imal olunan ocakların ciheti fenniyesine maadini asliye hakkındaki ahkamı nizamiyeye tevfikan maadin mühendisleri tarafından nezaret olunur.

MADDE 25- Miri ormanları derununda işletilen ocakların ormana müteallik olan cihetine orman müfettişi veya memurları tarafından nezaret edilir.

MADDE 26- Alelumum ocakların zabıtaca emri nezareti hükümeti mahalliyeye aittir. binaenaleyh ocakların emniyet ve sıhhati umumiyece mazarratı tahakkuk ederse maadin mühendisiyle biliştişarre ocağın işletilmesi muvakkaten tatil ve masrafı ocak sahibine ait olmak üzere tedabiri lazime ittihaz ve icra olunur ve ocağın kat‘iyyen tatili icap ederse keyfiyet bertafsil Maadin Nezareti'ne bildirilip alınacak cevaba göre muamele edilir.

MADDE 27- Alelumum ocakların keyfiyeti tasarrufundan veyahut rüsumu aidesinin sureti teati ve tesviyesinden dolayı tekevvün eden ihtilafat bidayeten Orman ve Maadin ve Ziraat Nezaretince ve istinafen Şüray-ı Devletçe halve faslolunur.

MADDE 28- Arazi-i emriye ve kura ve kasabata ait arazi-i metrukede ocak küşat ve imaline ruhsat istihsal eden ocağı atide muharrer müddet zarfında küşat etmezse veyahut küşat edip de mütevaliyen bilaözür üç sene terk ve tatil eder ise hakkı imali sakıt olur ve ocak hükümet vasıtasiyle müzeyedeye konulup ruhsatın hini itasında gösterilen şeraitin mecmuuna ittiba edilmek üzere Hazine-i celile için en nafi şerait teklif eden talibine ihale kılınır. İdareten verilen ruhsatnamelerin inkızayi müddetlerinde sahibi temdidi müddet talebinde bulunur ise temdit hususunda bir nevi mahzur olmadığının tahakkukunda olbaptaki ruhsat harcı alınarak müceddeden ruhsatname ita edilir.

BEŞİNCİ FASIL

Hilafı nizam hareket vukuunda edilecek muamelat

MADDE 29- Bir kimse mutasarrıf olduğu veya sahibini irza eylediği arazide mevaddı sabıkada muharrer şeraite tevfikan ilmühaber ahzetmeksizin lieclitticare ocak küşat ve imal eylediği halde ilmühaber harcının dört misli cezayı nakdi olarak kendisinden ahzolunduktan sonra çıkarılan mal mevcut ise zaptedilir.

MADDE 30- Her kim arazi-i haliyede ve kura ve kasabata ve sair umuma ait arazide mevaddı sabıkada muharrer şeraite tevfikan ruhsatname istihsal etmeksizin ocak küşat ve imal ise kendisinden beş Osmanlı lirasından yirmi beş Osmanlı lirasına kadar cezayi nakdi alındıktan başka küşat eylediği ocak zapt ve yirmi sekizinci maddede gösterilen şeraite tevfikan bilmüzayede ihale kılınır.

MADDE 31- Bailmuhaber veya ruhsatname işletilen ocaklardan rüsumu nisbiyesini ifa etmeksizin mal nakledenlerden rüsumu nisbiyesinin dört katı ahzolunur. Ocakların imali uğrunda hükümete ihbarı keyfiyet etmeksizin barut veya nariye-i saire istimal edenlerden on altından yüz altına kadar cezai nakdi ahzedilir ve ocaklar muvakkaten tatil kılınır.

ALTINCI FASIL

İşbu nizamnamenin neşrinden evvel küşat ve imal olunan ocaklara dair bazı ahkam

MADDE 32- Ruhsatı resmiye ile işletilmekte olan ocakların eshabı bu nizamnamenin tayin eylediği şerait ve rüsuma tabi olmak şartiyle ruhsatnamelerin devir ve ferağına ve intikaline müsaade olunacaktır.

MADDE 33- Orman ve Maadin ve Ziraat Nezareti işbu nizamnamenin icrasına memurdur.